مدير عامل مرکز بین المللی تجارت و پایانه صادرات برنج ایران با اشاره به افزایش قیمت برنج در بازار افزود: اكنون قيمت برنج از همين قاعده طبعيت مي كند
کمال آنلاین /اين روزها بحث هاي زيادي درباره افزایش قیمت برنج ایرانی مطرح مي شود. كارشناسان بر اين اعتقادند كه علت افزایش قیمت،کمبود برنج نیست. بلكه در يك سير منطقي، بازار برنج داخلي همزمان با كاهش ارزش ريال و افزايش قيمت ارز در حال به روز رساني و تطبيق با وضعيت روز جامعه است.
آنان بر اين باورند كه افزایش هزینههای کاشت، داشت، برداشت نظیر کود، سم، حمل و نقل، کارگر و ... باعث نوساناتی در بازار قیمت برنج ایرانی شده که این امر کاملا منطقی است.
كارشناسان تاكيد دارند كه با توجه به نوسان نرخ ارز و افزایش قیمت برنج خارجی، عرضه هر کیلو برنج ایرانی با نرخ به روز رساني شده در مقایسه با برنج بی کیفیت خارجی امری طبیعی است.
در همين ارتباط مرکز بین المللی تجارت و پایانه صادرات برنج ایران اين بار نيز با ارائه راهكارهاي عملي و هوشمندانه به كمسيون كشاورزي مجلس شوراي اسلامي تلاش دارد تا در اين ارتباط شرايط را به گونه اي رقم بزند كه علاوه بر رونق در بازار برنج كشور، توليد كنندگان و مصرف كنندگان نيز از آسيب تومانرز اين بحران در امان بمانند يا با حداقل آسيب روبرو شوند.
در اين ارتباط گفت و گويي را با دكتر سيد اسماعيل يزدان پناه مدير عامل مرکز بین المللی تجارت و پایانه صادرات برنج ایران انجام داده ایم که ماحصل آن را در ذيل مي خوانيد.
سید اسماعیل یزدان پناه گفت: وقتي صحبت از گراني مي كنيم آيا منظورمان افزايش قيمت است؟ بله اين درست است. بايد توجه كنيم كه اين افزايش قيمت چرا اتفاق مي افتد. آيا در نبود محصول اين افزايش قيمت را شاهد هستيم. يعني نسبت تقاضا از ميزان عرضه آن محصول بيشتر است. اگراينگونه باشد بله بحث گراني مصداق پيدا مي كند. اما وقتي پول بي ارزش مي شود و ارزش پولي افت پيدا مي كند و كالايي بر اساس ريال رايج در كشور افزايش پيدا مي كند اين را نمي توان افزايش قيمت نام گذاشت. به اين مساله مي گويند كالاي مورد نظر در حال به روز رساني و همسان سازي با ارزش پول آن كشور است. اگر اين موضوع اتفاق نيفتد در حوزه اي مثل كالاهاي توليدي و بخصوص كشاورزي، بايد منتظر بروز يك فاجعه باشيم. يعني بايد توليد و كشاورزي را تعطيل كنيم. تمام مواد اوليه، مواد مصرفي وهزينه هاي جاري توليد افزايش يافته و با شرايط ريالي جامعه به روز رساني شود اما هزينه كالاي توليد شده همچنان با همان قيمت قبل ارائه شود. اين اصلا منطقي نيست.
*مخاطرات خلق پول براي توليد كنندگان
مدير عامل مرکز بین المللی تجارت و پایانه صادرات برنج ایران ادامه داد: در كشور ما بايد جلوي خلق پول را گرفت. الان ببينيد بانك ها مرتب در حال خلق پول هستند. بانك هاي خارجي دو درصد سود دريافت مي كنند اما خلق پول هم نمي كنند. اما اين وضعيت درسیستم بانكي ايران متفاوت است. اينجا در عين حال كه 20 درصد سود دريافت مي كنند، همچنين خلق پول هم انجام مي شود. اين به خاطر مكانيسم غلطي است که سيستم امپرياليسم براي ما طراحي كرده تا دائما در يك سيكل باطل دور خودمان بچرخيم.
*كاهش ارزش ريال با خلق پول
دکتر یزدان پناه اظهار داشت: وقتي خلق پول صورت مي گيرد در واقع ارزش ريال كاهش پيدا مي كند. اين خلق پول باعث افزايش قيمت ها در برخي كالاهاي مافيايي مي شود. اما اين اتفاق در كالاهايي كه دسترسي به تريبون و مافيا ندارند و توان همسان سازي خود را با شرايط و وضعيت جديد پيدا نمي كنند، با مشكلاتي همراه است و در نتيجه با همان قيمت قبلي مجبور به عرضه هستند. اين شرايط باعث ضررهايي براي توليد كنندگان آن كالاها مي شود. نتيجه اين اتفاق حذف شدن و تعطيلي و ورشكستگي توليد اين كالاها مي شود.
*برنج گران نشد، با قيمت جديد ريال به روزرساني شد
مدير عامل مرکز بین المللی تجارت و پایانه صادرات برنج ایران با اشاره به افزایش قیمت برنج در بازار افزود: اكنون قيمت برنج از همين قاعده طبعيت مي كند. روزگاري كه قيمت دلار 3 هزار تومان بود، كشاورز برنج را ده هزار تومان مي فروخت. يعني قيمت هر كيلو برنج حدود سه دلار بود. حالا چند سوال پيش مي آيد. ببينيد امروز قيمت دلار چند است و برنج در بازار به چه قيمتي فروخته مي شود؟ الان كشاورز براي مراحل مختلف كاشت، داشت و برداشت چقدر بايد هزينه كند؟ آيا ارتقاع قيمت برنج براساس افزايش هزينه ها بوده است؟ بر اساس برآورد هاي كارشناسي، امروزه براي توليد هر كيلو برنج، كشاورز بايد نزديك به 35 هزار تومان هزينه كند. آيا او مي تواند با قيمتي كمتر، محصول توليدي خود را به بازار عرضه كند؟ اينكار يعني مرگ توليد و توليد كننده. وقتي در بحث توليدات كشاورزي موضوع خود اتكايي مطرح مي شود، تمام كشورهاي صنعتي در مرحله نخست توليدات كشاورزي را مد نظر قرار داده بودند. يعني اول امنيت غذايي را در الويت خود قرار دادند. چون مهمترين موضوع در هر جامعه اي بايد تامين غذا باشد. تحريم غذايي بحث وحشتناكي است. آنها اول كشاورزي خود را توسعه دادند و كامل كردند و بعد در مرحله دوم صنايع خود را براساس كشاورزي توسعه و گسترش دادند.
وی ادامه داد: در حال حاضر ضريب خودكفايي آمريكا در توليدات 11 است. يعني یازده برابر جمعيت و نيازش غلات توليد مي كند. اما وضعيت توليدات محصولات كشاورزي در كشور ما چگونه است؟ اينكه در كشورهاي پيشرفته رغبت به فعاليت در عرصه توليد و كشاورزي وجود دارد تنها يك دليل دارد. چون كشاورزي در كشورهاي پيشرفته جزو پر درآمد ترين مشاغل است. اما در كشور ما اينگونه نيست.
*موافق گراني نيستيم
دکتر یزدان پناه اظهار داشت: حالا اين پرسش مطرح مي شود كه آيا قيمت ها بالا برود خوب است؟ نه. هيچ كس موافق گراني نيست. چون باعث اختلال در توليد و تجارت مي شود و زندگي مردم را با مشكلات عديده اي روبرو خواهد ساخت. اما براي اينكه گراني را تعريف كنيم اول بايد قيمت واقعي يك محصول و كالا را بدست بياوريم و بعد بگويم كه بالاتر از آن گران و كمتر از آن ارزان است.
مدير عامل مرکز بین المللی تجارت و پایانه صادرات برنج ایران گفت: ما درباره تعريف معياري براي اين سنجش دچار اشتباه شده ايم. چون خط كش ما براي اين اندازه گيري ثابت نيست و كش مي آيد. ارزش ريال ما ثابت نيست. وقتي مي خواهيم قيمت برنج را با ريال مورد سنجش قرار بدهيم، به خاطر همين بي ثباتي غير ممكن به نظر مي رسد.
*راهكارهاي عملي براي خروج از بحران افزايش قيمت برنج
دکتر یزدان پناه اظهار داشت: درمركز بين المللي تجارت و پايانه صادرات برنج ايران براي اين كار از چند سال قبل دست به كار شديم. گروهي از كارشناسان مركز ما در كنار انجمن برنج ايران، سازمان جهاد كشاورزي ، موسسه تحقيقات برنج بهمراه كشاورزان نمونه و نخبه بعنوان خود تولید کننده جمع شديم تا قيمت كارشناسي برنج را تعيين كنند. تمام مراحل توليد را آناليز كرديم. براي كشاورز سود 25 درصدي در نظر گرفتيم. عدد 33 هزار و 600 تومن بدست آمد. اين قيمت كف قيمت برنج اعلام شد. برنجي كه اعلام شده بود قرار است 30 هزار تومان باشد، الان كشاورز بر اساس قيمت كارشناسي تعيين شده حدود 34 تا 35 هزار تومان مي فروشد. البته اين قيمت براي مواد اوليه كارخانه هاي سورت است. شامل نيم دانه و برنج درشت و ضايعات آن است. اين وقتي به برنج آماده تبديل مي شود حدود 41 هزار تومان تمام مي شود. تازه بايد به اين مبلغ هزينه هاي بسته بندي و آماده سازي و حمل و نقل و... را نيز اضافه كرد. برنج اكنون حدود 45 هزار تومان به دست مصرف كننده مي رسد. اين مبلغ براي برنج گران نيست. البته چون درآمدهاي مصرف كننده به نسبت افزايش قيمت ها بالا نرفته، جامعه دچار مشكل مي شود اما بايد بررسي شود كه چرا اين اتفاق افتاد. تصوركنيدر كشاورز وقتي برنج توليدي خود را چند سال قبل ده هزار تومان مي فروخت بيشتر منفعت مي كرد يا اكنون كه 45 هزار تومان مي فروشد نفع بيشتري مي برد؟ يا رونق كار تاجر با شرايط فروش ارزانتر، بهتر بود يا اكنون با اين قيمت هاي جديد. خوب مشخص است كه همه در شرايط ارزانتر با رونق بيشتري به فعاليت خود ادامه مي دادند. كشاورز درآن زمان قادر بود توليد خود را سه دلار بفروشد اما الان يك و نيم دلار مي شود. براي ساير فعالان اين عرصه هم وضعيت به همين منوال است. اما مصرف كننده چه سرنوشتي خواهد داشت. بله بايد به او كمك شود. اين کار را بايد دولت انجام دهد. يارانه مصرف كننده بايد از طرف دولت پرداخت شود. حالا اين كار چگونه مي تواند انجام بپذيرد؟ راهكار برون رفت از اين سيل چيست؟ نظارت بر واردات برنج هاي خارجي از سوي دولت بايد انجام بگيرد.
مدير عامل مرکز بین المللی تجارت و پایانه صادرات برنج ایران با تاکید بر اینکه می توانیم با ارائه راهکارهای مناسب از این بحران خارج شویم گفت: ما براي اين مشکلات سه راهكاربه كمسيون كشاورزي مجلس ارائه داده ايم. دولت مردان بايد براي واردات برنج خارجي با نظارت بيشتري وارد عمل شود. الان برنج خارجي را دولت با قيمت ارزان مي تواند وارد و در اختيار قشر آسيب پذير قرار دهد.توليد داخلي برنج ما 2600 هزار تن است. نياز كشور حدود 500 تن بيشتر از اين مقدار است. دولت بيايد اصلا بيست درصد بيشتر از نياز كشور را وارد كند، نه اينكه برخي افراد سود جو چند برابر اين ميزان واردات داشته باشند. چرا بايد از واردات برنج خارجي فقط افراد خاصي سود ببرند. خود دولت بيايد اين محصول را وارد كرده و با نرخ مناسب در اختيار مصرف كننده قرار دهد.يا اينكه دولت مي تواند مثل تعرفه اي كه براي دخانيات تعيين كرده است، با در نظر گرفتن عوارض براي واردات برنج خارجي اين مشكل را رفع كند. درآمد حاصل از اين بحث به صورت يارانه در حوزه مكانيزاسيون به كشاورزان كمك كند. تا هم توليد بهتر و به صرفه تر انجام گيرد و هم سود بيشتري نصيب توليد كننده شود و او تشويق به كار و تلاش و توليد بيشتر شود واز سوي ديگر مي تواند بخشي از آن را به صورت مستقيم به مصرف كنندگان و اقشار آسيب پذير بپردازد. مي بينيد كه به سادگي افزايش قيمت ها قابل جبران است.
دکتر یزدان پناه افزود: تلاش كنيد تا قيمت برنج واقعي شود. برنامه ريزي هاي صادراتي داشته باشيم. اينكه همه كالاها با افزايش قيمت ها و ارزش ريال رايج كشور به روز رساني شوند و محصولاتي مثل برنج اينگونه نباشد، باعث فشار مضاعف به توليد كننده و شالي كار مي شود كه نتيجه اش مرگ تدريجي توليد را به دنبال خواهد داشت. دربحران پيش آمده همه بايد كمك كنند تا ان شاء ا... با عبور از اين شرايط به خود كفايي در توليد برسيم.
*چشم انداز در دولت جديد
مدير عامل مرکز بین المللی تجارت و پایانه صادرات برنج ایران درپایان گفت: من شرايط را بسيار خوب مي بينم. رونق در يك زنجيره ارزش تجارت محقق مي شود. اين رونق زماني رخ مي دهد كه همه خود را با شرايط نرخ جديد ريال به روز رساني كنند. رويكرد دولت را مثبت مي بينم. بررسي هاي كارشناسي و ميداني بودن و عملكرد را خوب مي بينم. مشاوره گرفتن از اهل فن در دولت جديد مد نظر قرار مي گيرد. تصميمات پشت درهاي بسته نخواهد بود و اين خيلي اتفاق خوبي است كه نتيجه اش به نفع مردم خواهد بود. رونق ايجاد شود، درآمد ها بهتر شده و قدرت خريد و توان مالي افراد جامعه بهبود مي يابد و نتيجه اش ايجاد رفاه نسبي براي مردم است. اين اتفاق تنها با بها دادن به توليد وافزايش سرانه درآمد رخ مي دهد. در هر دوره اي ارزش ريال يك افتي را تجربه مي كند اما رونق زماني اتفاق مي افتد كه همه بخش ها خودشان را با اين شرايط جديد به روز رساني مي كنند. اميدوارم در دولت جديد از سيكل ناميمون خلق پول خارج شويم.زنجيره ارزش بايد بالانس شود. بخشي از فشار را توليد كننده تحمل كند، بخشي بر دوش تجار قرار بگيرد و بخشي را هم دولت متقبل شود. در اين صورت قادر به گذر از اين شرايط سخت خواهيم بود.