محرم هر چند به ایام عزای سرور و سالار شهیدان اختصاص دارد و جامعه به احترام عزای حسینی سراسر سیاه پوش می شود اما در کنار حال و هوای حزن و ماتم توجه و تمرکز بر انجام سایر برنامه های مذهبی هم بیشتر از ایام دیگر سال مورد استقبال قرار می گیرد.
کمال آنلاین / بسیاری از افراد در سراسر کشور همزمان با ایام محرم و صفر نیت واگذاری قسمتی از زمین زراعی خود،اهدای ساختمان و ملکی برای اقامه عزای حسین(ع)را عملی می کنند بر این اساس بهار شکوفایی سنت وقف ایام محرم و صفر است
محرم هر چند به ایام عزای سرور و سالار شهیدان اختصاص دارد و جامعه به احترام عزای حسینی سراسر سیاه پوش می شود اما در کنار حال و هوای حزن و ماتم توجه و تمرکز بر انجام سایر برنامه های مذهبی هم بیشتر از ایام دیگر سال مورد استقبال قرار می گیرد.
از جمله برنامه هایی که در ایام عزای امام سوم شیعیان به صورت ویژه تر انجام می شود، سنت حسنه وقف است، بسیاری از افراد در سراسر کشور همزمان با ایام محرم و صفر نیت واگذاری قسمتی از زمین زراعی خود،اهدای ساختمان و ملکی برای اقامه عزای حسین(ع)را عملی می کنند بر این اساس بهار شکوفایی سنت وقف ایام محرم و صفر است که همزمان با زنده نگاه داشتن نام بزرگی که دین خدا را احیا کرد انجام اعمالی که رنگ و بوی از خودگذشتگی دارد در تاسی از این امام انجام می گیرد.
*دلایل اهمیت وقف
یکی از اعمال پسندیده ای که به عنوان باقیات الصالحات از آن یاد می شود سنت حسنه وقف است اینکه فردی با نیت الهی و برای گره گشایی از کار مسلمانان از مال و دارای خود بگذرد نه تنها برای فرد واقف بلکه برای جامعه اسلامی دارای مزایایی است که اهمیت وقف را دو چندان کرده است. بسیاری از پروژه ها و ایده های صنعتی، کشاورزی و عام المنفعه به دلیل فراهم نشدن الزامات مالی و یا محل انجام کار، بر زمین می ماند تا آمار بیکاری و آسیب های اجتماعی را افزایش دهد اما گذشتن برخی افراد از مال خود و اختصاص آن به انجام کارهای مفید، آن هم در راه دین زنجیره ناکامی ها را قطع کرده و فرصت شکوفایی را پیش روی جامعه قرار می دهد اما ماه محرم که فلسفه وجودی آن زنده نگه داشتن اسلام است باعث شده افراد از انجام انواع کارهای ریز و درشت که با این هدف همخوانی دارد فروگذار نکند.
* فلسفه وقف درمحرم
اهدای یک قطعه باغ چند صد هکتاری، واگذاری یک قطعه زمین میلیاردی برای ساخت بیمارستان و یا اختصاص رستورانی در پایتخت برای برپایی تکیه، تنها بخشی از دریای کرامات ایرانیان در دهه محرم است که با نیت عرض ارادت به سید و سالار شهیدان انجام می شود.
این در حالی است که بسیاری از موقوفات یا به خواست شخص واقف و یا به دلیل اینکه در شهرستان ها و روستاهای دور دست اتفاق افتاده از چشم و گوش رسانه ها پنهان مانده است اما بر کسی پوشیده نیست که سراسر ایران از شرق تا غرب و از شمال تا جنوب این روزها در تدارک برگزاری مراسم های گوناگون عزاداری هستند و در کنار این موضوع، بسیاری از برنامه ها مانند وقف را نیز عملی می کنند.
از زن روستایی که سماور خود را وقف عزای حسین(ع) کرده است تا پزشکی که دهه عاشورا را در مراکز خیریه به طبابت می پردازد مصادیقی از سنت وقف به حساب می آید که می تواند مورد توجه جامعه قرار گیرد.
این موضوعی است که چنانچه در کانون توجه رسانه ها قرار گیرد می تواند در ترویج هر چه بیشتر وقف موثر واقع شود چرا که در حال حاضر آنچنان که باید اهمیت وقف مورد توجه قرار نگرفته و از طرفی شیوه ها و زمینه های انجام این سنت نیز به طور کامل پوشش داده نشده است.
در حال حاضر برخی افراد متمول نیت انجام وقف را در سر دارند اما به تنهایی نمی توانند زمینه انجام آن را پیدا کنند که رسانه می تواند در این باره راهگشا باشد و یا اینکه برخی افراد که از نظر مالی وضعیت چندان مناسبی ندارند علاقه مند انجام وقف هستند که باز هم رسانه می تواند با معرفی وقف های کوچک و جلوه های گوناگون آن فرد را در اجرای نیتش یاری کند.
*محرم فرصت ترویج وقف
درعین حال باید محرم را فرصتی برای تقویت روحیه جهاد در راه خدا و فداکاری دانست چرا که حضور مردم در مراسم عزاداری با اخلاص انجام می شود و می توان برای ترویج وقف و معرفی زمینه های گوناگون این کار، حضور اقشار گوناگون جامعه را مغتم شمرد.
وجود امام حسین(ع) در نگاه شیعه برتری بالایی دارد و همین ارادت شیعیان نسبت به این امام بزرگوار باعث شده سمت و سوی برنامه های مذهبی جامعه حسینی باشد.
۷۰ درصد موقوفات کشور برای امام حسین(ع) انجام می شود و این موضوع نشان می دهد که ماه محرم از ظرفیت بالایی برای ترویج سنت وقف برخوردار است. اما لازم است با برنامه ریزی هدفمند موقوفات را به سمت خلاءهای موجود مانند انجام وقف قرآنی و یا وقف برای امام زمان(عج) سوق داد.
عمل کردن دقیق به نیت واقفان، واگذاری امور موقوفات به مردم، معرفی جنبه های گوناگون وقف در رسانه ها و یا تهیه و توزیع جزوات مختصر درباره وقف نیز می تواند به عنوان دیگر راهکارهای ترویج وقف مد نظر باشد.
*حبس مال برای منفعت عام در راه خدا
همانطور که امام حسین(ع) جان و مال خود را در راه خدا وقف کرد، مردم هم در این ماه برای از خودگذشتگی آماده می شوند. اینکه افراد در این ماه خرج می دهند نشان دهنده آن است که زمینه هایی ایجاد شده که افراد از مال خود بگذرند.
معرفی عرصه های جدید وقف یکی از موثرترین روش ها برای جلب مشارکت است. جنبه های نوین این سنت حسنه مانند وقف برای علم، انرژی هسته ای، فناوری نانو و یا مهدویت چنانچه به جامعه معرفی شود طیف وسیعی را به این کار دعوت خواهد کرد.
شفاف سازی درباره اموال موقوفه در کنار اعلام زمینه های موجود برای انجام این سنت حسنه می تواند یکی از موثرترین راهکارها برای ترویج وقف باشد.
یک نمونه وقف خاص که فردی دارایی های خود را صرف تحقیقات علمی در زمینه سلول های بنیادین کرده است، استفاده از قالب های هنری مانند شعر و موسیقی نیز لازم است از سوی متولیان وقف مورد توجه قرارگیرد تا با استفاده از هنر ظرفیت وقف گسترش یابد./علیرضا عزیز کمالی