/ پروژه انتقال آب از هراز به لار! رودخانه هراز به‌طول 150 کیلومتر از دره لار که در جنوب دماوند قرار دارد سرچشمه می‌گیرد و در راه خود مناطقی زیبا و سرسبز را سیراب می‌کند، آب چشمه‌ها و رودهایی چون لاسم، آب‌رزان، تلخ رود و شیرکلارود نیز به آن می‌پیوندند و در نهایت به آبی بیکران دریای خزر می‌ریزد.
کمال آنلاین / پروژه انتقال آب از هراز به لار! رودخانه هراز به‌طول 150 کیلومتر از دره لار که در جنوب دماوند قرار دارد سرچشمه می‌گیرد و در راه خود مناطقی زیبا و سرسبز را سیراب می‌کند، آب چشمه‌ها و رودهایی چون لاسم، آب‌رزان، تلخ رود و شیرکلارود نیز به آن می‌پیوندند و در نهایت به آبی بیکران دریای خزر می‌ریزد.
بهانه‌ای که سبب انتقال آب هراز به لار شده این است که آنها می‌گویند سد لار دچار شکاف و یا روزنه‌ای شده که بخشی از آب آن نشت کرده و وارد هراز می‌شود، بنابراین می‌خواهند در پایین‌دست سرشاخه هراز سد احداث کنند و آب شیرکلارود و لاسم‌رود را به لار برگردانند! و یک تونل انتقال آب نیز از سمت تهران احداث کنند.
برای این منظور، نشست‌های مختلفی برگزار شد، شرکت آب‌منطقه‌ای مازندران سکوت اختیار کرده و اداره‌کل حفاظت محیط زیست مازندران شدیداً مخالف است و نظر خود را به‌صورت کتبی به سازمان مرکزی اعلام کرده است.
این ادعا در حالی مطرح شده است که حوزه آبریز این دو استان کاملاً مشخص و جدا بوده و آب لار ربطی به شیرکلارود و لاسم‌رود ندارد.
در پایین‌دست هراز پرورش ماهی از دیرباز وجود داشته است.ایستگاه ماهیان قزل‌آلای خال قرمز در این منطقه قرار دارد، طرح‌های شیلاتی در آنجا احداث شده و برخی نیز در دست توسعه است.
جایی که برای احداث سد یا بند انحرافی در نظر گرفته شده، بیشترین جمعیت ماهیان قزل‌آلای خال‌قرمز را دارد ضمن اینکه هراز یک رودخانه حفاظت‌شده است و اکنون که این رودخانه در تهدید آلودگی نیز قرار دارد و مسؤولان به‌دنبال راهی برای نجات هراز از وضعیت فعلی هستند، نباید بر پیکر مخدوش آن سنگینی مشکل دیگری آوار شده و این گسترده زیبا رو به نابودی برود.
فراموش نکنیم که سد لار با هدف تأمین آب آشامیدنی تهران و تنظیم آب کشاورزی دشت استان مازندران ساخته شده است اما سهم مازندران از این سد هنوز به‌درستی مشخص نیست.
پروژه خوزستان سازی مازندران در حالی در دست اجراست که پس از سمنان ، تهران نیز در صدد انتقال آب مازندران به تهران برآمده است ، اما نمایندگان مازندران در مجلس همچنان در سکوت مطلق به سر می برند. چرا در حالی که از یکسو استان سمنان با احداث سدهای کسیلیان، چاشم، فینسک و اجرای طرح شیرین سازی و انتقال آب کاسپین ، به آب مازندران چشم دوخته و از سوی دیگر استان تهران نیز با انتقال آب از سرشاخه‌های هراز به جان منابع آبی البرز شمالی در مازندران افتاده است ؛ نمایندگان مازندران در مجلس سکوت کرده اند و از منافع عمومی شهروندان مازندرانی دفاع نمی کنند ؟!
چرا تشکل های مردم نهاد به ویژه تشکل های زیست محیطی و رسانه ها و شخصیت ها و فعالان مدنی ، از انفعال نمایندگان مردم مازندران و سکوت آنان در برابر تجاوز به حقوق و منافع مردم مازندران توضیح نمی خواهند ؟! الزام نمایندگان مازندران به پاسخگویی به مردم ، حق مردم ؛ و پاسخگویی نمایندگان به مردم ، وظیفه ی نمایندگان است .
درخواست انجمن حفظ و توسعه ی حقوق شهروندی مازندران ازمجمع نمایندگان مجلس شورای اسلامی استان مازندران برای حفظ منابع آب مازندران:انتظار میرود نسبت به انتقال آب مازندران واکنش مثمر ثمری داشته باشیم .مردم نگران هستند و مهمترین گروهی که اقدام قانونی شان باید از چنان قوتی برخوردار باشد که دغذعه دیگری به دیگر مشکلات مردم اضافه نشود شما هستید . لطفا به وظایف قانونی خود برای حفظ مصالح عمومی مازندران و منافع شهروندان مازندرانی بیشتر توجه کنید .
موضوع مهم دیگری که در مورد این پروژه می‌توان مطرح کرد، قرار داشتن آن در بالادست پروژه بزرگ سد ۶۵۰ میلیون متر مکعبی هراز است. به اعتقاد کارشناسان ساختن یک بند انحرافی چند کیلومتر بالاتر از سد بزرگ در حال ساخت هراز که قرار است مدیریت منابع آبی دشت بزرگ هراز را انجام دهد اقدامی غیرفنی است که ساخت سد هراز با صدها میلیارد تومان اعتبار را زیر سئوال می‌برد.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا به همین موضوع اشاره می‌کند و می‌گوید: اجرای این پروژه از سال‌ها قبل توسط برخی مسئولان تهران مطرح می‌شد. همان زمان نیز ما مخالف اجرای طرح بودیم ؛ چون برای تأمین آب کشاورزی در دشت هراز مشکل ایجاد می‌کند ، اما صرف‌نظر از این موضوع حالا که ساخت سد هراز آغاز شده و پیشرفت فیزیکی آن با چند صد میلیارد تومان اعتبار به بیش از ۳۵ درصد رسیده، اجرای چنین طرحی در بالادست سد به هیچ وجه فنی و کارشناسی نیست.
عزیزالله شهیدی‌فر می‌افزاید: این که از یک سو با سرمایه‌گذاری کلان ملی برای تأمین آب مورد نیاز دشت مهم و بزرگ هراز که بخش مهمی از برنج کشور را تأمین می‌کند سد هراز ساخته شود و از سوی دیگر جلوی آبی را که قرار است وارد مخزن این سد شود ، بگیریم به هیچ وجه توجیه فنی و کارشناسی ندارد.
وی اظهار می‌کند: همین حالا که این مقدار آب به سمت دشت هراز جاری می‌شود برای تأمین آب کشاورزی با مشکل مواجه هستیم و تنش آبی داریم. دشت هراز مرکز تولید برنج کشور محسوب می‌شود و نباید روی منابع آبی آن چنین طرح‌هایی اجرا شود ، چرا که به صورت مستقیم با امنیت غذایی کشور ارتباط دارد. انتظار میرود نمایندگان استان و شرکت آب منطقه‌ای مازندران باید در این زمینه پیگیری‌های جدی داشته باشند.
نکته قابل توجه پیرامون این پروژه رعایت نشدن حق‌آبه مازندران از سد لار است که سبب شد دهم تیر امسال رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران صراحتا به این موضوع اشاره کند که به طور رسمی از وزارت نیرو درخواست نمود تا حق آبه کشاورزی مازندران از سد لار را محقق کند.
مازندران از سد لار ۱۰ متر مکعب در ثانیه حق‌آبه دارد که لازم است با توجه وضعیت تنش آبی در شالیزارهای استان از آن استفاده کند.» در واقع بر اساس این اظهارات، حق‌آبه قانونی مازندران از سد لار تا کنون نیز ادا نمی‌شد و حالا با اجرای پروژه مهار نشت سد لار، همان مقدار آبی که از این سد به طور طبیعی به سمت دشت هراز جاری می‌شد نیز از مازندران گرفته می‌شود.
اهمیت این موضوع زمانی بیشتر درک می‌شود که بدانیم کشاورزان دشت هراز واقع در شهرستان‌های آمل، بابل، محمودآباد و فریدونکنار که آب مورد نیازشان از رود مهم و بزرگ هراز تامین می‌شود، امسال به دلیل کاهش محسوس روان‌آب، پمپ‌های آب چاه‌های کشاورزی را روشن کردند تا در حساس‌ترین مرحله از رشد گیاه برنج دچار مشکل نشوند و اگر بارندگی‌های تابستانی رقم نمی‌خورد، تا کنون با مشکلات جدی مواجه می‌شدند.
ماجرای پروژه انتقال آب از مازندران به تهران به همین جا ختم نمی‌شود. در حالی که گفته می‌شود مجوزهای لازم محیط زیستی طرح در سکوت خبری صادر شده است، مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران از تبعات اجرای این پروژه برمحیط زیست منطقه هم می‌گوید. تامین آب شرب پایتخت به قیمت آسیب به کشاورزی و محیط زیست یک منطقه، تنها نتیجه یک تصمیم به دور از تدبیر و نگاه بلند مدت است. ابراهیمی کارنامی مدیرکل حفاظت محیط مازندران به ایرنا گفته: «موضوع مهم دیگری که در اجرای این پروژه به آن انتقاد داریم محل اجرای سازه آبی است. یعنی علاوه بر این که با کلیات پروژه مخالفیم، با توجه به جانمایی آن در پایین‌دست «لاسم» دلیل دیگری هم برای مخالفت داریم. نقطه‌ای که قرار است طرح در آن اجرا شود علاوه بر این که جلوی آب جاری شده از سمت سد لار را می‌گیرد، بخشی از آب لاسم‌رود را که به سمت هراز می‌آید، به سمت تهران و سد لتیان انتقال می‌دهد. یعنی با این توجیه که نشتی سد لار برگشت داده شود، از سرازیر شدن بخشی از آب لاسم‌رود به سمت مازندران نیز جلوگیری می‌شود.» مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران از مخالفت اداره متبوع خود با اجرای این طرح می‌گوید و تاکید می‌کند: «این طرح قرار است با ساخت یک سازه به ارتفاع هفت متر و دو تونل و ایستگاه پمپاژ، سالانه ۱۶۷ میلیون متر مکعب آب را به سمت تهران برگرداند. ما از ابتدا با اجرای این طرح مخالف بودیم و همچنان مخالف هستیم، اما تصمیم‌ها درباره اجرای آن در استان گرفته نمی‌شود و وزارت نیرو تصمیم‌گیرنده اصلی در این زمینه است» مازندران علاوه بر این پروژه سال‌ها با طرح جنجالی ساخت سد فینسک که یکی از پروژه‌های زنجیره‌ای برای تحقق رویای تاسیس پایتخت صنعتی بود، هم درگیر بودند. اما همانطور که مومنی می‌گوید اجرای طرح «سامانه مهار نشت آب دشت لار» تبعات به مراتب بیشتری از اجرای پروژه‌ای مثل ساخت سد فینسک به دنبال دارد.
کارشناسان معتقدند انجام این پروژه منجر به بروز مشکلاتی در دشت هراز که یکی از مناطق مهم در تامین امنیت غذایی کشور است، می‌شود. بابک مومنی، عضو هیات علمی دانشگاه در خصوص تبعات این طرح به خبرگزاری ایرنا گفته است: «پیامدهای منفی اجرای این پروژه با توجه به اهمیت دشت هراز و کشاورزی آن در کشور و میزان آب مد نظر برای هدایت به سمت تهران از حوضه آبریز هراز، سنگین‌تری از سد فینسک خواهد بود. بر خلاف آن‌چه مسئولان و کارشناسان وزارت نیرو درباره این طرح بیان می‌کنند و استدلال‌های نادرستی که می‌آورند، این پروژه را نمی‌توان مهار آب نامید و قطعاً انتقال آب بین حوضه‌ای است که پرتنش‌تر از فینسک خواهد بود؛ چون نقش دشت هراز در کشور به دلیل تولید برنج نقشی استراتژیک است. امروز دشت هراز با بیلان آبی منفی مواجه است. طراحی و اجرای پروژه انتقال آب از غرب استان به دشت هراز که البته در نیمه‌های راه متوقف مانده نیز نشان می‌دهد که این دشت با تنش آبی مواجه است./علیرضا عزیز کمالی