عراقچی تصریح کرد: آمریکا و غربی ها اگر با هر عنوان حقوق بشری یا تروریسم تحریم های جدیدی را علیه ایران اعمال کنند اگرچه از نظر برجام، نقض نیست اما ما خودمان را مکلف به تبعیت از نظر رهبری می دانیم و بر این اساس، این تحریم ها را نقض برجام به حساب می آوریم.
سید عباس عراقچی در برنامه گفتگوی ویژه خبری شبکه دو سیما افزود: شش ماه پس از اجرایی شدن برجام می شود گفت: هر دو طرف به تعهدات خود بر اساس برجام پایبند بوده اند.
وی گفت: اگر طرف مقابل به تعهدات خود عمل نمی کرد قطعاً نقض برجام صورت گرفته بود و ما پیگیری کرده بودیم.
عراقچی افزود: به خاطر برخی مسائل سیاسی مقدار زیادی از آثار برجام محدود به تحریم ها شد در حالی که اهداف چالش هسته ای بزرگتر از آن بود.
وی با طرح این سؤال که آیا برجام توانسته خواسته اصلی مردم ایران را تأمین کند یا خیر؟ گفت: شعار اصلی ایرانیان در مدت ۱۲ سال این بود که انرژی هسته ای را حق مسلم خود می دانستند و بدون شک برجام این حق را تثبیت کرد.
معاون وزیر امور خارجه افزود: قبل از برجام غنی سازی و برنامه هسته ای برای ایران ممنوع بود و با برجام برنامه هسته ای ایران مشروع و قابل قبول و مورد احترام شورای امنیت شد و از این نظر کفه ترازو به نفع مردم ایران است.
عراقچی با بیان اینکه بنا بود با اجرای برجام تحریم ها برداشته شود گفت: با اجرای برجام موانع تحریمی از سر راه اقتصاد ایران برداشته شد اما برخی مشکلات ناشی از تحریم های اولیه و زمان بر بودن برخی همکاری های اقتصادی همچنان وجود دارد.
وی افزود: وزارت نفت در شش ماه گذشته ظرفیت فروش نفت را از یک میلیون به دو میلیون بشکه رسانده است اما هنوز ۵۰۰ هزار بشکه تا رسیدن به صادرات قبل از برجام فاصله داریم.
عراقچی گفت: از اول هم قرار نبود تحریم های غیرهسته ای برداشته شود چون مذاکرات صرفاً بر روی برنامه هسته ای بود.
وی با اشاره به اینکه تحریم های دلاری و استفاده از سیستم مالی آمریکا جزو تحریم های اولیه آمریکا علیه ایران است، افزود: آمریکا این تحریم ها را در سال ۹۵ میلادی یک بار تعلیق کرد اما در اوج بحران هسته ای در ۲۰۰۸ این تعلیق را برداشتند و اساساً این تحریم، تحریم اولیه است.
رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام گفت: آمریکایی ها استدلال می کردند که این تحریم اولیه است و قبول نکردند که آن را در چارچوب برجام بردارند و ما هم خواهان آن نبودیم که از معاملات دلاری استفاده کنیم.
عراقچی در پاسخ به برخی انتقادات درباره برداشته نشدن این تحریم ها گفت: جالب است که ما که همیشه در صدد آزاد کردن خودمان از تجارت با دلار بودیم حالا شاکی هستیم که چرا نمی توانیم معاملات دلاری بکنیم.
وی با اشاره به اینکه دادگاه های آمریکا به خاطر آنچه که مشارکت ایران در تروریسم می دانند حدود ۹۰ میلیارد دلار علیه ایران احکام صادر کردند، افزود: با این احکام آنها می توانند هر جا اموالی از ایران بیابند مصادره کنند که مصادره دو میلیارد اوراق قرضه نمونه آن است و به همین خاطر اصرار بر مبادلات دلاری درست نیست.
عراقچی گفت: با این حال در دادگاه های ایران هم به خاطر این اقدامات آمریکا حدود ۵۰ میلیارد دلار احکام علیه این کشور صادر شده است که با احکام جدید این مبلغ به یکصد میلیارد دلار خواهد رسید.
وی با اشاره به اینکه منابع زیادی ارزهای رایج دنیا از فروش نفت تا سپرده متعلق به ایران در خارج کشور وجود دارد، افزود: در شرایط کنونی مدیریت منابع ارزی ما در دست بانک مرکزی است، اگرچه مبادلات دلاری نمی توانیم انجام دهیم اما با دیگر ارزها این مبادلات در حال انجام است.
معاون وزیر امور خارجه تصریح کرد: بانک مرکزی در مدیریت منابع ارزی در خارج از کشور و تأمین منابع مورد نیاز در داخل هیچ مشکلی ندارد.
عراقچی افزود: هم اکنون تخصیص ارز به متقاضیان در بانک مرکزی به روز رسیده است در حالی که همین متقاضیان قبل از برجام چهار ماه در نوبت بودند.
وی گفت: هم اکنون بیش از بانک منابع یورویی ما را مبادله می کنند و هیچ مشکلی ندارند و این به معنای آن است که منابع ارزی کشور قابل مدیریت است.
عراقچی با بیان اینکه بخشی از طلب های ایران از کشورهای خارجی وصول شده و بخشی دیگر هم در حال مذاکره است، افزود: پنج میلیارد دلار طلب ما از یک شرکت نفتی اماراتی و دو میلیارد دلار طلبمان از شرکت شل به طور کامل دریافت شد.
وی با اشاره به طلب شش میلیارد یورویی ایران از هند به خاطر فروش نفت گفت: در سفر نخست وزیر هند به تهران مقرر شد این کشور در یک پروسه سه ماهه برای تسویه حساب بدهی اش ماهانه دو میلیارد یورو پرداخت کند.
رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام با بیان اینکه در دوره تحریم فروش نفت ما به هند به صورت ۴۵ درصد روپیه و ۵۵ درصد یورو بود افزود: تا کنون یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون یورو از بدهی هند پرداخت شده و چهار میلیارد و ۲۰۰ میلیون یورو دیگر در یک فرصت زمانی ۲ تا ۳ ماهه آینده تسویه خواهد شد.
عراقچی گفت: ۸۰۰ میلیون یورو هم از یونان طلب داشتیم که مقرر شد ماهانه یکصد میلیون یورو به ایران پرداخت شود.
وی با اشاره به همکاری خوب عمان با ایران در دوران تحریم ها افزود: این کشور ۱۶ میلیارد دلار ذخایر ارزی دارد که حدود یک سوم آن متعلق به ایران است و اگر یکجا بخواهد آن را پرداخت کند دچار مشکل اقتصادی خواهد شد و باید با مذاکره نحوه دریافت این طلب را هم مشخص کنیم.
عراقچی با بیان اینکه آمریکایی ها پس از برجام به کشورهای دنیا پیام های مختلفی در خصوص معاملات اقتصادی با ایران می دهند، گفت: تحریم های اولیه خارج از برجام است اما تأثیراتش را بر برجام می گذارد.
وی افزود: تا وقتی آمریکا، آمریکاست و نظام جمهوری اسلامی ایران مستقر است، این تحریم ها سر جایش می ماند.
معاون وزیر امور خارجه گفت: ما به آمریکایی ها پیغام دادیم که جامعه جهانی را نباید از معامله با ایران با تأکید بر تحریم های اولیه بترسانید.
عراقچی با بیان اینکه ۲۰۰ تا ۳۰۰ فرد حقیقی و حقوقی در لیست تحریم های آمریکا قرار دارند افزود: آمریکایی ها به همه طرف هایشان در دنیا اعلام کرده اند باید مراقب باشند در معاملاتشان افراد حقیقی و حقوقی که در لیست تحریم ها هستند وجود نداشته باشند و این تکلیف اضافه را به همه بانک ها اعلام کرده اند.
وی در پاسخ به این سؤال که آیا پرداخت به این افراد حقیقی و حقوقی، بانک های کشور را مشمول تحریم ها نمی کند، گفت: پرداخت به این افراد نباید صرفاً از طریق سیستم بانکی باشد، ما در سالیان گذشته به کسانی که باید کمک کنیم کمک کرده ایم.
معاون وزیر امور خارجه افزود: برخی افراد در لیست تحریم شورای امنیت هستند اما ما هیچ وقت لیست تحریمی آنها را نپذیرفته ایم، با این حال دلیل نمی شود که بانک های خودمان را با دست خودمان گیر بیندازیم.
عراقچی با اشاره به مصوبات گروه «اف ِای تی اف» در زمینه پولشویی و مبارزه با منابع تأمین مالی تروریسم در دنیا اضافه کرد: همه کشورهای دنیا به این گروه پیوسته اند و ما هم از شش سال پیش تا کنون با تصویب دو قانون مبارزه با پولشویی و مبارزه با منابع مالی تروریسم به این گروه پیوسته ایم.
وی گفت: با این اقدامات، ایران از زمره کشورهای غیرهمکار که اقدامات متقابل باید علیه ش اعمال شود و بانک های خارجی نباید با آن همکاری کنند به کشوری همکار البته با احتیاط کامل تغییر رتبه یافته است و به جایگاهی رسیده ایم که اقدام متقابل علیه آن در دستور کار نیست.
رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام با اشاره به نقاط اشتراک و افتراق ایران و آمریکا در تفسیر تروریسم افزود: ما با آمریکا در زمینه تروریسم دانستن داعش، القاعده و جبهه النصره اشتراک نظر داریم و برداشتمان از گروه های دیگر همچون حزب الله لبنان باهم، همخوانی ندارد.
عراقچی گفت: بر اساس قانون تأمین مالی تروریسم، مصوب مجلس شورای اسلامی، گروه هایی که فعالیت های ضد استعمارگری و نژاد پرستی دارند گروه تروریستی محسوب نمی شوند و تشخیص گروه های تروریست با شورای عالی امنیت ملی است.
وی افزود: در نامه وزیر اقتصاد به گروه «اف ِای تی اف»، به این گروه اعلام شده است جمهوری اسلامی ایران در چارچوب قانون اساسی و قوانین مصوب مجلس با آنها همکاری می کند.
عراقچی با بیان اینکه قرار است در ارتباط با مفهوم گروه های تروریستی با این گروه به تفاهم برسیم، گفت: مذاکرات با این گروه تا ۱۸ ماه دیگر ادامه خواهد داشت که چه گروه هایی تروریست هستند و کدام ها نیستند.
وی تصریح کرد: ما امنیت و منافع ملی مان را تسلیم هیچ کس نمی کنیم و حزب الله را قربانی هیچ چیز نخواهیم کرد.
معاون وزیر امور خارجه با بیان اینکه به نظر من می شود این مسئله را با این گروه مدیریت کرد، گفت: اگر هم در این مذاکرات با گروه «اف ِای تی اف» به تفاهم نرسیم، مشکل حادی پیش نمی آید.
عراقچی افزود: حمایت از محور مقاومت همواره مورد تأکید مقام معظم رهبری، دولت و مجموعه نظام است و این سیاستی تغییرناپذیر است که از آن عدول نخواهیم کرد.
وی با اشاره به اینکه تشکیل کمیته تولید سوخت در داخل کشور میان ایران و ۱+۵ ازجمله موضوعات مورد تأکید برجام است، گفت: اقدامات اولیه تشکیل این کمیته انجام شده و نخستین جلسه کارشناسی اش هفته پیش در وین برگزار شد.
عراقچی با بیان اینکه طبق برجام، جمهوری اسلامی ایران می تواند ۱۳۰ تن آب سنگین را به عنوان ذخیره نگه دارد، افزود: تولید کارخانه آب سنگین اراک به سالانه ۲۵ تن رسیده است و رآکتور اراک نیازمند ۷۰ تا ۸۰ تن آب سنگین است در حالی که نیاز ما به آن برای چهار تا پنج سال آینده است.
وی گفت: بر اساس برجام، بناست برای رآکتور اراک ۱۳۰ تن آب سنگین در نظر بگیریم و بقیه را صادر کنیم.
رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام با اشاره به اینکه ۳۲ تن آب سنگین به آمریکا فروخته ایم، افزود: برای فروش ۴۰ تن آب سنگین به روسیه در حال مذاکره با مسکو هستیم و همچنین مذاکراتی را با دیگر کشورها برای فروش آب سنگین داریم و بخشی از آب سنگین مان را به انبارها در عمان انتقال دادیم.
عراقچی گفت: یکی دیگر از دستاوردهای برجام این بود که آنها که تولید آب سنگین را در ایران قبول نداشتند هم اینک ما را به عنوان فروشنده آب سنگین به رسمیت می شناسند و خود آمریکایی ها آن را از ما می خرند.
وی با بیان اینکه همیشه باید مراقب توطئه از طرف مقابل باشیم، افزود: این یک اصل پذیرفته شده است و به هیچ وجه توهم نیست و واقعیت دارد و بر این اساس ما باید همواره هوشیار باشیم.
عراقچی با اشاره به اینکه در طول سالیان گذشته آمریکایی ها در چهار موضوع هسته ای، موشکی، محور مقاومت و حقوق بشر همواره با جمهوری اسلامی ایران اختلاف نظر داشته اند و به کشورمان فشار وارد می کردند، گفت: در این سال ها آمریکا موضوع هسته ای را با موضوع موشکی گره زده بودند که این کار بسیار خطرناکی بود و با این کار توانستند در شورای امنیت قطعنامه ذیل فصل هفتم علیه ایران صادر کنند.
وی افزود: یکی از دستاوردهای مهم مذاکرات هسته ای و برجام این بود که توانستیم گره خوردگی موضوع هسته ای و موشکی را از هم جدا کنیم، مسئله موشکی به طور کامل از برجام خارج شد.
معاون وزیر امور خارجه گفت: با آزمایش موشک عماد، آمریکا و اروپا اعلام کردند برجام نقض نشده است هر چند که موضوع موشکی ایران همچنان دغدغه آنهاست.
عراقچی افزود: در قطعنامه جدید هم موضوع موشکی ایران از ذیل فصل هفتم خارج و ذیل فصل ششم آمد که الزام آور نیست.
وی گفت: در بحث موشکی، امریکا و غربی ها را خیلی عقب راندیم و آنها حتی نتوانستند در شورای امنیت بیانیه ای مطبوعاتی علیه ایران بگیرند.
عراقچی افزود: باید بدانیم چالش بین آمریکا و ایران یک چالش مستمر است و آنها هر جا فرصت یابند جلو می آیند.
وی با اشاره به اینکه بان کی مون بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ باید هر شش ماه یک بار به شورای امنیت گزارش دهد، گفت: پیش نویس گزارش بان کی مون نامتوازن و غیرمنصفانه است و ما به دبیرکل سازمان ملل در این باره اعتراض کردیم و چند روز پیش دکتر ظریف مکالمه تلفنی بسیار تندی با بان کی مون داشت و به او گوشزد کرد که باید گزارشش متوازن باشد.
رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام افزود: در پیش نویس گزارش بان کی مون به تست موشکی ایران اشاره شده و آمده است که این مسئله با روحیه سازنده حاکم بر توافق هسته ای ناسازگار است و این قطعاً ناشی از فشار آمریکا و اروپاست.
عراقچی گفت: امیدواریم بان کی مون در گزارش اصلی اش این مسئله را تصحیح کند که در غیر این صورت برخورد تند وزارت امورخارجه ایران را در پی خواهد داشت.
وی تصریح کرد: ما به شدت با هر حرکتی چه در زمینه سیاسی، حقوقی یا فنی که برای برنامه موشکی ما مشکل ایجاد کند برخورد می کنیم.
رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام گفت: آمریکایی ها تعهدات برجامی را انجام داده اند اما در عین حال محدودیت های غیر برجامی و فضاسازی هایی را صورت داده اند که بر برجام تأثیر دارد.
سید عباس عراقچی در ادامه برنامه گفتگوی ویژه خبری شبکه دو سیما افزود: نگرانی اصلی ما از صدور قانون ویزا در آمریکا، فعالان اقتصادی بود که با مذاکرات صورت گرفته آن بخش را که مربوط به همکاری های اقتصادی با ایران می شد برداشتند و قضیه منتفی شد.
وی گفت: دو بخش دیگر این قانون که فعالیت های علمی و گردشگران خارجی را شامل می شود همچنان برقرار است و ما در حال مذاکره با آمریکا هستیم که این دو بخش را هم برطرف کنیم.
عراقچی با بیان اینکه صدور این قانون را نمی توانیم نقض برجام بدانیم، افزود: البته این قانون یکی از بدعهدی ها و بد اخلاقی های امریکاست.
وی گفت: فرض این است که دشمنی آمریکا با ما مستمر است و آنها از هر منفذی که بتوانند علیه ایران مشکل ایجاد خواهند کرد.
معاون وزیر امور خارجه با اشاره به اینکه ایجاد کانال خرید یکی از توافقات برجام بود، افزود: بر اساس این توافق، همه کالاهایی که کاربرد دو منظوره دارد باید از طریق کانال خرید مورد بررسی قرار بگیرد که کاربرد نظامی نداشته باشد.
عراقچی گفت: هم اکنون این کانال به طور کامل ایجاد شده است و برای خریدهای با احتمال کارکرد دو گانه می توان از طریق آن اقدام کرد.
وی با اشاره به الزامات مقام معظم رهبری برای اجرای برجام افزود: این الزامات دو دسته اند که دسته اول باید اجرایی می شد تا برجام اجرا شود که همه آنها انجام شد.
عراقچی گفت: دسته دوم الزامات ایشان بعد از اجرایی شدن برجام است که همه اینها مد نظر است.
وی با اشاره به اینکه از نظر مقام معظم رهبری، هر تهدید جدید آمریکا و بازگرداندن تحریم ها نقض برجام است افزود: ما در ستاد پیگیری اجرای برجام همپای شورای عالی امنیت ملی به دقت همه موارد را بررسی می کنیم و اگر موردی از نقض برجام را مشاهده کنیم به هیئت نظارت بر برجام ارجاع می دهیم.
رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام گفت: در شش ماه گذشته پس از آزمایش موشکی ایران، آمریکا چند نفری را به فهرست تحریم هایش اضافه کرد.
عراقچی با اشاره به اینکه سندی که ایران و ۱+۵ در ارتباط با اراک امضا کرده اند، خود به معنای گرفتن تضمین های لازم است، افزود: با این وجود در ارتباط با اراک با شرکتی داخلی قرارداد امضا شده است که اگر غربی ها در مدرن کردن رآکتور اراک همکاری نکردند شرکت ایرانی آن را انجام دهد.
وی تصریح کرد: آمریکا و غربی ها اگر با هر عنوان حقوق بشری یا تروریسم تحریم های جدیدی را علیه ایران اعمال کنند اگرچه از نظر برجام، نقض نیست اما ما خودمان را مکلف به تبعیت از نظر رهبری می دانیم و بر این اساس، این تحریم ها را نقض برجام به حساب می آوریم./مهر