روایتی از مذاکرات محرمانه‌ آمریکا با ایران

پایگاه خبری انتخاب: سفیر پیشین آمریکا در عراق، افغانستان و سازمان ملل می‌گوید با محمد جواد ظریف، سفیر وقت ایران در آن سازمان، پیش از حمله به عراق در سال ۲۰۰۳، دیدار و گفت‌وگوهای محرمانه‌ای انجام شده‌ است.

در گفت‌وگوها تضمین گرفته شده بود که به سوی هواپیماهای آمریکایی در صورت ورود اتفاقی به آسمان ایران شلیک نخواهد شد.

به نوشته روزنامه نیویورک‌تایمز، زلمای خلیلزاد، در کتاب تازه خود با عنوان «The Envoy» می‌گوید دیدارهایی که در ژنو با ظریف انجام شده بود، حتی پس از تصرف بغداد در آوریل سال ۲۰۰۳ نیز، ادامه داشته است.

خلیلزاد می‌نویسد «ما از ایران خواسته بودیم تضمین دهد که به هواپیماهای آمریکایی، در صورتی که بر حسب تصادف وارد آسمان ایران شدند، شلیک نخواهد کرد».

او افزوده «ظریف موافقت کرد» و «ما در عین حال امیدوار بودیم، که ایران، شیعیان عراق را به مشارکت سازنده در ایحاد یک دولت جدید در عراق تشویق کند».

با این همه، روابط پرتلاطم دو کشور، همچنان دچار تنش‌های تازه‌ای شد. در ماه مه سال ۲۰۰۳ میلادی دولت بوش، پس از اتهام زدن به ایران در مورد پناه دادن به رهبران القاعده، «گفت‌وگوها را متوقف کرده‌است».

سفیر آمریکا در عراق، افغانستان و سازمان ملل متحد در کتاب تازه‌اش می‌گوید از منظر او اگر «ترکیبی از تعاملات دیپلماتیک و اقدامات قهرآمیز با هم انجام می‌گرفت، می‌شد به رفتار ایران شکل و حالتی داد».

خلیلزاد می‌گوید به ظریف اطلاع داده بود که آمریکا خواستار ایجاد دولتی دمکراتیک در عراق است «که با همسایگان خود در صلح و آرامش باشد». آنچه به گفته نیویورک‌تایمز حاوی این پیام است که واشینگتن برنامه‌ای برای گسترش عملیات نظامی خود به ایران نداشت.

از سوی دیگر محمد جواد ظریف خواستار انتقال فوری قدرت به چهره‌های در تبعید شده بود، می‌گفت ساز و کار امینتی عراق باید به طور بنیادین نوسازی شود و مخالفت خود را با اشغال آن کشور از سوی آمریکا نیز بیان کرده بود.

طرف‌ها، دو نگاه متفاوت را بیان می‌کردند؛ راهبردی که به گسترش نفوذ ایران در عراق می‌انجامید، در برابر ایجاد دولتی موقت، که از افراد باقی‌مانده در کشور در زمان صدام حسین تشکیل شده باشد و نه فقط چهره‌های در تبعید.

در عین حال در زمان مطرح شدن موضوع سران القاعده در ایران نیز، ظریف خواسته بود تا آمریکا رهبران «منافقین» را تحویل دهد. دولت بوش با موضوع مخالفت می‌کند و اندکی بعد کانال دیپلماتیک قطع می‌شود.

در بخشی دیگر از گزارش نیویورک‌تایمز در مورد کتاب زلمای خلیلزاد به جریانات سال ۲۰۰۶ (زمانی که در بغداد سفیر بود) اشاره شده است. در آن زمان سیاست دو طرف بر سر جایگزینی کسی با ابراهیم جعفری (نخست‌وزیر وقت عراق) «به موازات هم قرار گرفته است».

دیپلمات ارشد آمریکا در دوره جرج بوش می‌گوید قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس به عراق سفری محرمانه داشته و این پیام را با خود برده است که «جعفری باید برود».