مهندس سید حسین اسلامی مدیرجهادکشاورزی شهرستان آمل با بیان اینکه تامین آب 1600 هکتار شالیزار آمل از طریق آببندان ها صورت می گیرد

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری کمال آنلاین  / آب بندان یکی از سازه های ذخیره و تامین آب درشمال کشور می باشد قسمت اعظم بارندگیها در شمال کشور در فصول غیرزراعی می بارد و بدون ذخیره سازی از دسترس خارج می شود و به دریا می ریزد کشاورزان بومی منطقه از سالیان دور با درک و لمس این مشکلات و مسائل به این فکر افتاده اند که در فصول غیرزراعی و زمستان آبهای مازاد را به نوعی مهار و به گونه ای منطقی ذخیره کنند و با این هدف آب بندان ها را به وجود می آوردند. 

البته آب بندان ها نقش های دیگری نیز در اقتصاد کشاورزی به خود گرفته اند؛ این سیستم ضمن تأمین آب در زراعت برنج می تواند نقش مهمی را در سایر تولیدات نظیر پرورش ماهی، مرغابی، غاز  و تفرجگاهی گردشگری و محیط زیست مناسب برای پرندگان مهاجر و شکار آنان و کنترل سیلاب  داشته باشد.

پراکنش نامنظم زمانی و مکانی بارش در استان های شمالی کشور و مازندران، افزایش جمعیت و رشد تقاضای آب در بخش های دیگر، بروز خشکسالی در سال های اخیر، برداشت آب از سرشاخه های رودخانه های اصلی مانند تجن و هراز، نیاز آبی بالای برنج برای عملیات گل آب کردن و آماده سازی زمین و غیره زمینه ای شده است تا ضرورت بهسازی آب بندان ها افزایش یابد.

بخش عمده‌ای از 213 هزار هکتار اراضی کشاورزی، به دلیل فقدان زیرساخت مناسب و سیستم کشت سنتی، نیمی از سال به دلیل آب ماندگی و خطر سیلاب و نیمی دیگر به دلیل تنش های آبی، عمدتا تک کشتی و یا با راندمان تولید مورد استفاده قرار گرفته و امکان بهره وری مناسب از منابع تولید و مدیریت علمی مزرعه در آنها وجود ندارد.

نامناسب بودن سیستم آبگیری و نداشتن یک سیستم رسوب گیر، کم عمق بودن و حجم ذخیره بسیار کم با وجود دارا بودن سطح وسیع، نداشتن سیستم خروجی کارآمد و عدم تقسیم مناسب آب به علت استفاده نکردن از سازه های فنی یا احداث دریچه های مناسب، فقدان سرریز مناسب که پس از پر شدن آب بندان ها، استفاده از خاک با درصد مواد آلی زیاد برای احداث دیواره ها، عرض کم دیواره و غیره برخی از این مشکلات است.

آببندان، یکی از سازه های بومی و سنتی است که در سیستم مدیریت منابع آب استانهای شمالی نقش مهم و اساسی ایفا میکند. این سازه از دیرباز پشتوانه اصلی منابع آبی شالیزارهای مناطق شمالی کشور بوده و در مواقع خشکسالی به ویژه در سالهای اخیر به عنوان جایگزین مناسب شبکه های آبیاری عمل نموده اند. باگذشت زمان و گسترش آب بندان در سطح وسیعتر، تامین آب را تا حد زیادی برطرف نموده، که علاوه بر نقش اصلی آن، از مزایای جانبی و بسیار مهم آن مردم منطقه را بهره مند ساخته است. همین آببندان، بهمرور خود باعث توسعه اراضی روستایی، توسعه کشاورزی و درنهایت باعث افزایش درآمد مردم منطقه شده است. در این پژوهش، به نقش آببندان و اهمیت آن در توسعه و رونق اراضی روستایی استانهای شمالی و عوامل مرتبط با آن میپردازیم.

مهندس سید حسین اسلامی مدیرجهادکشاورزی شهرستان آمل با بیان اینکه تامین آب 1600 هکتار شالیزار آمل از طریق آببندان ها صورت می گیرد گفت : 25 قطعه آببندان به مساحت 245 هکتار با ظرفیت 6 میلیون و 500 هزار مترمکعب در شهرستان آمل وجود دارد، که تاکنون 95 درصد این آببندان ها آبگیری شده است.

 مدیر جهاد کشاورزی شهرستان آمل بیان کرد: آببندان در واقع یک استخر ذخیره خاکی بسیار بزرگ است که از گود کردن و ایجاد دیوار خاکی دور این محدوده بوجود می آید و نمونه ارزشمندی از دانش با فناوری بومی مردمان این سرزمین برای استفاده مطلوب از آب است.

 وی گفت: آببندان های اراضی کشاورزی این شهرستان با بارش های خوب، به موقع و قابل قبول پائیزی و هدایت آب های روان به سمت آببندان، 95 درصد ابگیری شده است.

 این مسؤول خاطرنشان کرد: لایروبی آببندان‌ها برای مردم از اهمیت ویژه ای برخوردار است چراکه اجرای این طرح‌ها، سبب تداوم و پایداری تولیدات کشاورزی استان می‌شود.

 استان مازندران ۱۲۰ شاخه رودخانه اصلی و فرعی به طول حدود هفت هزار کیلومتر دارد.
عمده حدود ۴۶۰ هزار هکتار از اراضی زراعی و باغی استان در حال حاضر با بهره گیری از سردهنه های کشاورزی ، از آب رودخانه ها آبیاری می شوند.
بیشترین میزان مصرف آب بخش کشاورزی در مازندران مربوط به شالیزارهاست و هدایت و تقسیم بندی آب از طریق سردهنه ها بیشترین سهم را در آبیاری این اراضی دارد.
مازندران حدود ۲۳۰ هزار هکتار اراضی شالیزاری دارد و بر اساس آمارهای رسمی سالانه یک میلیون تن برنج سفید تولید می کند.