داشتن کتابخانه مرکزی استاندارد در آمل ضرورت دارد/ترویج فرهنگ کتابخوانی را باید از سنین کودکی شروع کرد

به مناسبت هفته کتاب و کتابخوانی فرصتی دست داد تا با خانم حدیقه خطیبی از کتابداران نمونه شهرستان آمل مصاحبه ای داشته باشیم که متن کامل آن بدین شرح است:

خودتان را معرفی کنید و چه عاملی باعث شد شغل کتابداری را انتخاب کنید؟

من حدیقه خطیبی دارای مدرک کارشناسی ارشد میباشم، رشته کارشناسی من کتابداری میباشد و تحصیلات کارشناسی ارشد من در زمینه گردشگری و توریست است، دلیل اینکه من رشته تحصیلی و شغل خودم را کتابداری انتخاب کردم این بوده است که پدرم بزرگوارم خیلی عاشق کتاب بوده و الان هم است، با اینکه سواد و تحصیلاتش در حد دوم راهنمایی میباشد ولی همیشه در دستشان کتاب است و شبها همیشه روزنامه مطالعه میکردند و میتوان گفت از جمله دلایل اصلی و کلیدی که خودم دوست داشتم وارد کتابداری شوم و همیشه به کتاب دسترسی داشته باشم پدرم بوده است، چون پدرم عاشق کتاب و مطالعه بود دلیل میشد که ما هم مجبور باشیم به مطالعه بپردازیم، وقتی پدرم کتاب و یا روزنامه را به خانه می آورد شبها حداقل یک خط از آن روزنامه یا کتاب را میخواندیم البته برادر و خواهرهای من هم عاشق کتاب و کتابخوانی هستند و دوست دارند در کنار مسایل زندگی مطالعه کنند و اطلاع دارم که روزانه حداقل یک ساعت مطالعه دارند، اکنون هم پدرم با اینکه سنشان هفتاد سال است همچنان مطالعه میکنند.

خودتان چقدر کتاب میخوانید و مطالعه دارید؟

من خودم الان به شدت درگیر مشغله های زندگی هستم و در واقع میخواستم ادامه تحصیل دهم و به خاطر کنکور پسرم که الان سال پیش دانشگاهی میباشد نمیتوانم به ادامه تحصیل بپردازم ولی با این حال خودم الان کتاب میخوانم و حداقل هفته ای دو کتاب را میخوانم و تمام میکنم وسعی میکنم هفتگی یک کتاب در زمینه نوجوان و جوان مطالعه کنم و دیگری را رمان بخوانم و در حد توان خود سعی میکنم کتاب را کنار نگذارم و همیشه در کنار کتاب باشم و در واقع مطالعه داشته باشم.

وضعیت کتابخوانی در آمل را چگونه ارزیابی میکنید؟

با توجه به اینکه من الان در یک منطقه تقریبا محروم خدمت میکنم ولی تا آن حد محروم نیست اما میشود گفت که محروم است ولی شاهد این هستیم کتابخانه را بیشتر برای سالن مطالعه می خواهند و ما میبینیم که در این منطقه خانواده هایی هستند عاشق کتاب و مطالعه می باشند و افراد میانسال می آیند کتاب را به امانت میبرند و نسبت به جای قبلی که بودم اینجا حس میکنم خیلی بهتر است، ما در این کتابخانه (کتابخانه امام خمینی واقع در پارک دانشجو) حدود 12000 جلد کتاب داریم و اعضای این کتابخانه به 1900 نفر میرسد و از این افراد و جامعه آماری حدود ششصد الی هفتصد نفر برای سالن عضو این کتابخانه هستند ولی مابقی افراد جز اعضای فعال ما می باشند، در این منطقه تعداد افراد کتابخوان خیلی خوب است و در واقع در خیلی از اوقات اعضای یک خانواده با هم می آیند و هر کس متناسب با سن و سلیقه خود کتاب به امانت میگیرند و با هم به مطالعه میپردازند و با توجه به اینکه فضای کتابخانه ما خیلی کوچک است و نمیتوانیم برنامه های جانبی بیشتری را بگذاریم تا خانواده ها را دعوت کنیم که از کتابخانه، کتابها و سالن ما دیدن کنند ولی به نسبت فضای این کتابخانه، اوضاع ما بد نیست و خوب است. احساس میکنم مشکلات زندگی و برخی مشکلات مالی و اقتصادی باعث شده است که مردم کمتر به سمت کتاب بروند ولی متاسفانه نوجوانان و جوانان ما بیشتر به دنبال موبایل، تبلت، اینترنت و از این قبیل داستان ها هستند و با اینکه نسبت به افراد بزرگسال دغدغه خیلی کمی دارند ولی باز هم به دنبال کتاب و مطالعه نمی آیند ولی خدا را شکر در یک سال اخیر کمی بهتر شده است و کتابخوانی جوانان بهتر شده است، کتابخانه اصلی ما با توجه به اینکه در مرکز شهر قرار دارد اوضاعش بد نیست ولی این کتابخانه اگر در فضای بهتری قرار داشت و دارای کتاب بیشتری بود اوضاع این کتابخانه خیلی خوب میشد و در واقع بهتر میشد، اکنون مردم بیشتر دنبال ادبیات عامه پسند مثل رمان و داستان هستند ولی الان چون مشکلات آنقدر زیاد است دیگر افراد توان این را ندارند و کتابهای سنگین را بخوانند و مطالعه کنند و افراد بیشتر دنبال رمان و داستان جذاب میروند برای مثال خودم اگر روزی مشغله و درگیری زیادی داشته باشم اگر بخواهم کتاب بخوانم حتما رمان میخوانم ولی اگر آن روز مشغله کمتری داشته باشم بدون شک دنبال کتاب هایی به غیر از رمان میروم، ما متاسفانه در این کتابخانه کتاب های رمان، داستان و ادبیات عامه پسند کم داریم اگر کتاب هایی از این قبیل بیشتر شود احساس میکنم مردم بیشتر به آن توجه کنند و با توجه به اینکه فضای کتابخانه ما کم است و در گذشته بخش کودک نداشتیم، ما الان آمدیم بخش خواهران را به بخش کودک تبدیل کردیم و بخش مرجع کتابخانه را جا به جا کردیم و الان دیگر بخش خواهر و برادر به صورت جداگانه نداریم و در واقع سالنی که از مجموعه ما باقی میماند سه روز از هفته را برای برادران و سه روز دیگر از هفته را برای خواهران اختصاص داده ایم، الان بخش کودک را ایجاد کردیم و با توجه به اینکه کتابخانه ما در کنار پارک واقع شده است و بچه های خردسال زیاد در آن تردد میکنند و همچنین فرهنگ کتابخوانی را باید از بچه ها شروع و آغاز کنیم، خیلی خوب شده است، متاسفانه بخش کودک ما زیاد مجهز نیست ولی امیدوارم که با کمک نهادهای دولتی و خیرین این بخش مهم و حیاتی در کتابخانه ما هرچه زودتر تجهیز شود.

آیا از وضعیت کتابخانه عمومی آمل رضایت دارید؟

با توجه به جمعیت مردم آمل، ما متاسفانه کتابخانه مرکزی نداریم و در واقع در شهر ما باید یک کتابخانه مرکزی با استانداردهایی که وجود دارد ایجاد شود تا کتابخانه اصلی و مرکزی شهر ما حداقل یک فضای خیلی خوب، مناسب و دلنشین داشته باشد تا کسی وقتی وارد آن میشود حداقل خسته نشود و به طور کلی باید گفت که دارای محیط خیلی زیبا و خوب باشد. از نظر فضای فیزیکی فکر نکنم کسی راضی باشد ولی از نظر تعداد و تنوع کتاب در کتابخانه های آمل خداراشکر اوضاع ما خوب است ولی باید به ادبیات عامه پسند توجه بیشتری شود، بیشتر مراجعه کننده ما رمان خوان و داستان خوان هستند اگر به این قسمت کتابخانه بیشتر توجه شود باعث افزایش سرانه مطالعه در شهر خواهد شد، البته اکنون اوضاع کتابخانه های ما از نظر داشتن تنوع کتاب خیلی خوب است چرا که خودم میبینم خیلی از افراد به کتابخانه ما مراجعه میکنند و فکر میکنند ما خیلی از کتابها را نداریم همین که میبینند ما آن کتاب مدنظر را داریم خیلی تعجب میکنند و به میگویند ما اصلا فکر نمیکردیم که در این کتابخانه چنین کتابی موجود باشد و میگویند به خاطر داشتن تصور غلط برای تهیه بعضی از کتابها به شهرهایی مثل ساری و تهران مراجعه میکردند، در چند روز قبل مراجعه کننده ای داشتیم که کتابی را میخواست و ما وقتی آن کتاب را به او دادیم خیلی متعجب شد و اصلا فکرش را نمیکرد ما آن کتاب را داشته باشیم و در واقع صرفا فقط برای سوال به ما مراجعه کرده بود. در واقع رمان خوان ما زیاد هستند و خیلی از مراجعه کننده های ما به خاطر کتابهای رمان و داستان به کتابخانه می آیند چون تعداد کتاب های داستانی ما محدود است کتابهای ما برای آنها تکراری شده است و باید تنوع کتاب در این بخش بیشتر شود تا مراجعه کننده دست خالی کتابخانه را ترک نکند. خداراشکر دزد کتاب نداریم و دیگر سرقت کتاب نداریم، کتابخانه ما در مورد امانت خیلی خوب است و خیلی کم پیش می آید افراد دیر کتاب را به کتابخانه تحویل دهند و در اینجا جا دارد من از اهالی فهیم محله پارک دانشجو آمل تشکر کنم، من حدود چهار سالی میشود در اینجا مشغول خدمت هستم و در این چهار سال هیچ برخورد ناشایستی از اهالی این محل ندیدم و فقط خوبی و محبت از آن ها دیدم.

برای ترویج فرهنگ کتابخوانی چه راهکاری دارید؟

فرهنگ کتابخوانی را باید از بچه ها شروع کنیم، بچه ها از سنین پایین و از مهد کودک باید عادت کنند کتاب بخوانند، به کتابخانه بیایند و کتاب را به امانت بگیرند تا با این فضا از همان کودکی آشنا شوند و وقتی در سنین بالاتر وارد این فضا میشوند بتوانند سکوت را رعایت کنند و عادت کنند که امانت دار واقعی باشند و در واقع بدانند که کتابخانه کجا است و کتابفروشی کجا است. این فرهنگ را باید پدر و مادر از بچگی به فرزندان خود بیاموزند و دست بچه های خود را بگیرند و آن ها را به کتابخانه بیاورند تا کودکان از همان دوران طفولیت با فرهنگ کتابخوانی آشنا شوند، در این محله از مدارس ابتدایی و پیش دبستانی به ما مراجعه میکنند و بچه ها را به بازدید می آورند و ما همین دانش آموزان را عضو کتابخانه میکنیم تا حس مسولیت و فرهنگ کتابخوانی را در وجود این دانش آموزان نهادینه میکنیم، من از این نظر از این کتابخانه خیلی راضی هستم و ما الان خداراشکر سالن کودک داریم و امیدوارم تا یک ماه دیگر این سالن تجهیز کامل شود تا این مجموعه و این سالن کمک کند افراد از سنین کم وارد کتابخانه شوند، ما میخواهیم و قصدش را داریم برای کودکان کلاس های قصه گویی برگزار کنیم البته ما همیشه ایستگاه نقاشی را برگزار میکنیم و در فضای پارک صندلی میگذاشتیم و ایستگاه نقاشی را خیلی خوب و مرتب برگزار میکردیم البته الان که میبینیم سالنی است و در واقع فضایی وجود دارد دیگر در فضای پارک چنین کاری نمیکنیم و این کلاس ها و این ایستگاه ها را در سالن برگزار میکنیم چرا که این بچه ها راحتتر هستند و دو ساعتی میتوانند از این فضا و هم از کتاب استفاده کنند. سالن مطالعه کتابخانه ما حدود بیست نفر گنجایش دارد و هر کسی زودتر بیاید میتواند از فضای سالن استفاده کند و در واقع کارت خود را نزد ما به امانت میگذارد و وارد سالن میشود، زمان کنکور و امتحانات فضای سالن ما خیلی شلوغ میشود و در واقع باید بگویم ما در زمینه سالن مطالعه خیلی مشکل داریم و الان این سالن ها جوابگوی شهر ما نیستند و حتی اگر سالن مطالعه شهیدان عباس زاده که اکنون در دست تعمیر است آماده شود باز هم جوابگو نیست چون اردیبهشت و خرداد ماه اوج شلوغی سالن مطالعه کتابخانه ها میباشد، بچه ها می آیند و صف می ایستند تا از سالن استفاده کنند و در بعضی از مواقع ما شرمنده آنها میشویم و در واقع در کتابخانه ما فقط میتوانیم هم زمان بیست کارت را دریافت کنیم، حداقل مسئولین شهری و استانی تدابیری را اندیشه کنند تا شهر ما سالن مطالعه خوب و بزرگی داشته باشد تا این مشکل حل شود و بدون شک مردم استقبال میکنند.

مشکلات شما در کتابخانه چیست و چه انتظاری از مسئولین دارید؟

مشکل کتابخانه شهر ما که خیلی پر رنگ می باشد سالن مطالعه است و ما گاها با مراجعه کنندگان و بچه ها درگیر هستیم البته حق با این ها است که وقتی به قصد کتابخوانی به کتابخانه می آیند باید پذیرش شوند و فضای سالن آماده و مهیا باشد تا بدون مشکل و دغدغه به مطالعه بپردازند و انتظار ما از مسئولین این می باشد حداقل یک کتابخانه مرکزی در آمل بسازند یعنی این یک حداقل چیزی است که حق مردم آمل میباشد، مردم آمل با این جمعیت و فرهنگ غنی که دارند واقعا حقشان است کتابخانه مرکزی داشته باشند و این کتابخانه ها با این فضاهای کم حق مردم آمل نیست و در واقع یک کتابخانه مرکزی باید باشد که دارای سالن ها و مخزن های بزرگی باشد تا مردم به مطالعه بپردازند.

سخن آخر؟

من از رییس خودم آقای حسینی بسیار تشکر میکنم، از وقتی که آمدند دید همکاران و فرهنگ کتابخوانی خیلی تغییر کرده است و ایشان آنقدر زحمت کشیدند که جا دارد بار دیگر از آقای حسینی تشکر خیلی ویژه کنم و در واقع در هفته کتاب و کتابخوانی قرار داریم و این هفته را به مردم فهیم و شریف آمل و استان مازندران و همکاران عزیزم تبریک عرض میکنم و به همه همکاران بزرگوارم خسته نباشید میگویم و از همین تریبون از خانواده عزیز و گلم تشکر و قدردانی میکنم و در پایان از شما خبرنگاران هفته نامه آوای کمال که خیلی زحمت کشیدید نهایت تشکر را دارم.

گزارش از اسماعسل کمالی