تلاش لازم برای ارتقای توان صادراتی مازندران صورت گیرد/فرصت سوزی ها و موانع موجود در حوزه صادرات رفع شود

به مناسبت روز صادرات فرصتی دست داد تا با امیر میران آملی نایب رییس اتاق بازرگانی استان مازندران و از چهره های برجسته و فعال در حوزه صنعت طیور استان و کشور مصاحبه ای داشته باشیم که متن کامل آن بدین شرح است:

خودتان را معرفی کنید و چه شد وارد فعالیت در حوزه صنعت شدید؟

بنده امیر میران آملی هستم، دلیل آنکه وارد صنعت در واقع صنعت طیور شدم به پدر بزرگوارم بر میگردد و در واقع پدر من سالیان درازی در این کار بودند و من تا چشم باز کردم این صنعت را دیدم و شناختم، به هر حال تجربه پدر و اطلاعاتی که خودم بدست آوردم سعی کردم که در این صنعت فعالیت گسترده داشته باشم و همچنین پدرم جزو بنیانگذاران و اولین های این صنعت در منطقه بودند و در زمانی که من مدیریت را به عهده و در دست گرفتم سعی کردم این صنعت را از حالت سنتی خارج کنم و به صورت صنعتی اداره کنم.

الحمدلله اکنون جز شرکت های زنجیره ای تولید گوشت کشور هستیم که در استان بزرگ مازندران حدود شش واحد زنجیره ای هستند و ما جزو یکی از آنها می باشیم. علت اینکه ما و چند شرکت دیگر زنجیره ای شدیم آن است که به مرور زمان صنعت طیور رشد خیلی خوب و گسترده پیدا کرد و این صنعت توانست جایگاه هفتم دنیا را کسب کند و تولید خیلی خوبی در سطح کشور داشته باشد، در آن زمان دیدیم که تمام تولیدات ما به صورت پراکنده است یعنی مرغ گوشتی، مرغ مادر، کشتارگاه ها و غیره به صورت جداگانه به فعالیت پرداخته اند ولی صنعت طیور در دنیا اکنون دیگر به این شکل اداره نمیشود و در دنیا این گونه شرکت ها به صورت زنجیره اداره میشوند یعنی صفر تا صد کار در یک شرکت انجام میشود و برای همین است که هزینه تمام شده برایشان بسیار پایین تر می آید و میتوانند محصولاتی با کیفیت و قیمت خیلی مناسب در اختیار مردم و مشتری قرار دهند، به طور مثال میتوانم بگویم کل کشور ما یک میلیون و هشتصد هزار تن در سال تولید میشود ولی در کشور آمریکا تنها یک شرکت زنجیری همین مقدار را تولید میکند و به همین دلیل است که آن شرکت به راحتی میتواند صادرات را انجام دهد و محصولات با کیفیت و با قیمت کمتر در اختیار مشتنری خود قرار دهد. خدا را شکر ما هم الان چند سال است که به این سمت رفته ایم و تا الان هم موفق بوده ایم و اگر خدا بخواهد دفتر اتاق بازرگانی نمایندگی آمل که در واقع کار خیلی بزرگی هم است در یک ساختمان بزرگ و خیلی شیک به زودی بازگشایی و افتتاح خواهد شد.

برای توسعه صادرات نیازمند چه حمایتها و تلاش هایی هستیم؟

شنبه ای که گذشت روز ملی صادرات بود، نکته اساسی و قابل توجه این است  صادرات سوپاپ اطمینان تولید می باشد، چون ما از نظر تولید هیچ مشکلی نداریم، درست است که یک سری از تولیدات ما کیفیت های صادراتی را ندارند ولی اگر این تولیدکنندگان به این باور برسند که جنس و کالایشان میتواند به راحتی به کشورهای دیگر صادر شود قطعا آنها هم میتوانند تکانی به خودشان بدهند و جنسشان را با کیفیت بیشتر از قبل تولید کنند. امروز شاهد این هستیم که مثلا از آمل یا استان مازندران محموله ای به کشور آمریکا صادر میشود در واقع این قضیه را همه میدانند و حتی بارها در شبکه های خارجی و داخلی بازنشر شده است که آمریکا و ایران با هم مشکل دارند ولی ایران به آمریکا جنس صادر میکند، به صورت نمونه در سال 95 یک محموله به صورت تجاری به کشور آمریکا رفت و بار دیگر در سال 96 هم یک محموله دیگر به آن کشور رفت، پس ما توان این کار را داریم، همه ما میدانیم که استانداردهای کشور آمریکا نه تنها کمتر از اروپا نیست بلکه بالاتر هم است، ما به راحتی توانستیم به کشور آمریکا صادرات داشته باشیم پس به این نتیجه میرسیم که توانش وجود دارد منتها باید باورمان شود که ما میتوانیم و البته کمک های لازم دولتی هم باید در کنار ما باشد، اگر تمامی شرایط و بسترها مساعد باشند قطعا ما میتوانیم صادرات خوبی داشته باشیم.

واحدهای صنعتی چه مشکلاتی دارند؟

در سال 88 متاسفانه ما رکود داشتیم چون تولید کنندگان ما توانستند به خوبی و بدون مشکلی تولیدات خودشان را تولید کنند و این تولیدات را برای فروش در انبارهای خود ریختند و در واقع مشکل آن سال این بود که خریداری وجود نداشت و کسی اجناس و محصولات را نمی خرید و بازار داخل از رونق افتاد. شکل گرفتن بازار خارج و یا همان صادرات در واقع سوپاپ اطمینان تولیدکنندگان ما است به آن دلیل که این قضیه میتواند به تولیدکننده ما خیلی کمک کند منتها مراتب صادرات به این گونه نیست که شما امروز جنسی را تولید کنید و به کشورهای دیگر صادر کنید و فردا و یا هر زمانی که دل تولیدکننده خواست جنس نداشته باشد و به کشورهای دیگر صادر نکند وقتی تجار و بازرگانان دنیا می آیند و میخواهند قرارداد ببندند یک بازار قابل اطمینان و چند ساله را میخواهند و طالب باز گذرا نیستند مثلا سال گذشته در بحث صادرات بزرگ مرکبات بود، طی نامه ای آقای استاندار به اتاق بازرگانی، اتاق بازرگانی را مکلف کرد که بازارهای هدف را پیدا کند و این اتاق استان را برای افزایش صادرات کمک کند در واقع اتاق بازرگانی خودش نمیتواند صادرات کند ولی میتواند بازارها را شناسایی کند و به تجار بگوید چنین بازار و چنین محصولی وجود دارد و آنها به دنبال ادامه کار بروند و در واقع اتاق بازرگانی نقش لیدر و راهنما را بازی می کند، اتاق بازرگانی سال قبل ورود پیدا کرد و در بحث مرکبات بازار خوبی را پیدا کرد و تجار روسیه گفتند پرتقال استان مازندران خیلی خوب و با کیفیت است و ما خواهان این هستیم که قرارداد ببندیم و زمانی که آمدند قرارداد ببندند به ما گفتند نیاز ما در بحث مرکبات 50 هزار تن میباشد و ما تاجری را نداشتیم که بتواند 50 هزار تن مرکبات را مدیریت کند و در واقع تجار ما نهایت تا 100 کانتینر که حدود دو هزار تن میشود را میتوانند پوشش دهتد و نمبود چنین فضایی سبب گردید که نشود صادرات این محموله بزرگ انجام شود و آنهایی که سال های گذشته صادرات را انجام میدادند صادرات خودشان را به صورت کم انجام دادند، البته سال گذشته برف و بوران آمد و محصولات مرکبات ما را نابود کرد که صادرات مرکبات به صورت جزئی هم خوب انجام نشد.

امسال ما همان تولیدات را داریم تا الان هم برف نیامده است و کشاورزان ما خسارت ندیده اند و امیدواریم که امسال در بحث صادرات مرکبات افزایش چشمگیری داشته باشیم البته شایان ذکر است که امسال هم برای صادرات مشکلاتی خواهیم داشت، سال گذشته اتاق بازرگانی پیگیریهای لازم را انجام داد و استاندار دستور ورود ماشین های خارجی را داد برای اینکه کرایه ماشین های خارجی کمتر بود و در واقع نبود شرکت حمل و نقل بین المللی یکی از کمبود های استان مازندران است البته شرکت هایی هستند که جابه جایی ها را انجام دهند ولی متاسفانه بین الملی نیستند یکی از مشکلات ما همین است و از جمله مشکل دیگر ما میتوان به وجود تعرفه هایی اشاره کرد که برای ما و برای کشور ما وضع میکنند ولی برای کشورهای دیگر وضع نمیکنند مثلا پرتقال ترکیه با تعرفه هر کانتینر 750 دلار وارد روسیه میشود ولی پرتقال ایرن یا مثلا کیوی یا مرکبات با تعرفه هر کانتینر 4000 دلار وارد روسیه میشود، این رقم واقعا رقم سنگینی است یعنی همین تعرفه نمیگذارد که قیمت تمام شده ما پایینتر بیفتد هرچند قیمت تمام شده مرکبات داخلی ما هم بیشتر از ترکیه است. باید زیر ساختار در تولید به کمک سازمان جهاد کشاورزی اصلاح شود تا قیمت تمام شده در داخل کشور پایین تر بیاید ولیکن این تعرفه ها هم وجود دارد و این کار دولت است که بیاید روانسازی کند تا مشکلات پیش روی تاجران حل شود. وزارت امور خارجه، رایزنان اقتصادی و دیگر نهادهای مربوط بیایند چاره اندیشی کنند تا جنسی که از ایران میرود و همان جنسی که از ترکیه میرود چرا باید همچین اتنفاقی بیفتد و تعرفه ما با ترکیه فرق داشته باشد یا مثلا ما الان شاهد هستیم که صادرات سیمان ما به یک چهارم و یا یک پنجم رسیده است همه میگویند کیفیت صادرات و کیفیت محصول ما خوب است منتهای مراتب هیچ وقت از کشور عراق توقع چنین کاری را نداشتیم که بیاید تعرفه سیمان ما را چهار برابر ترکیه کند، الان ماشینهای ما با اجناس و سیمان میماند و نمیرود ولیکن از ترکیه به راحتی بار به عراق میرود، این مشکلات به ساختار سیستم دولتی بر میگردد و تا زمانی که مثلا فرهنگ صادرات شکل نگیرد چه از تولیدکننده و چه از ادارات دولتی این فرهنگ صادرات نباشد شاهد چنین اتفاقاتی هستیم. ماشینهای ترانزیت ما لب مرز عراق یک روز میمانند ولی ماشین های ترکیه میآیند و در واقع از مشکلات دیگر ما نیز همین است.

سفیر عراق هفته قبل به اتاق بازرگانی آمد و طی صحبتی از برخی از تاجران ما گلایه داشت و اعتقاد داشت تجار ایرانی کلک میزنند، لایی میکشند و دروغ میگویند، ولی این همه ماجرا نیست چون همیشه و همه جای دنیا لایی کشیدن و تقلب وجود دارد و در واقع در تمام دنیا هم وجود دارد ولی اینکه بگوییم فقط در ایران تقلب وجود دارد اشتباه است ولی متاسفانه آنها آنقدر این قضیه را بزرگ نمایی میکنند و ماشین ها را لب مرز نگه میدارند. آن زمانی که ترکیه و روسیه بایکدیگر مشکل داشتند با این حال ماشین های ما میماند ولی ماشین های ترکیه به راحتی عبور میکردند، اینها همه فرصت سوزی است که باید پیگیری کنند و موانع هر چه زودتر رفع شود، آن زمانی که ترکیه نمیتوانست صادرات کند ماشین های ترکیه می آمدند در ایران پلمپ میشدند و بعد به روسیه صادر میشدند که بعدها روسیه متوجه این امر شد و جلوی ماشین های ما را هم گرفت بعد از گذشت چند مدت الان ترکیه بار دیگر مسقیم به روسیه صادرات میکند ولی ما نمیتوانیم، هر چند میدانیم که یک آمار بسیار بزرگ صادرات استان مازندران به روسیه شرکت کاله است و محصولات زیادی را به روسیه صادرات میکند که البته کار خیلی بزرگی است چون روسیه دارای بازار بسیار سنگین و سختی است و به راحتی قابل دسترس نیست. منتهای مراتب هم نباید چشم به آن بدوزیم که مثلا همه جا دولت بیاید پای کار دولت بیشتر مسئله روانسازی را برعهده دارد مثلا اکنون یک تاجری که میخواهد برود پول و طلبش را بگیرد یا یک مشکل بانکی دارد و در واقع در بعضی از مواقع پول اینها همه ریسک هایی است که تجار و بازرگانان دارند انجام میدهند و در واقع اینجا است که دولت، بانک ها، بیمه ها و نهادهای قضایی باید حمایت لازم را بکنند تا تاجر دغدغه برگشت پول را نداشته باشد، الان برای مثال تاجری در کشور ازبکستان طلبی را داشته باشد در واقع در آنجا نمیتواند از هیچ کس شکایت کند و نمیتواند کاری کند چون این کارها پروتکل هایی است که باید بین کشورها و سران آنها بسته شود.

در مجموع سال 95 برای صادرات کشور ما خیلی خوب بود به این دلیل که اولین بار بعد از سال ها تراز تجاری ما مثبت شد و در واقع در هیچ سالی چنین اتفاقی نمی افتاد یعنی صادرات ما بیشتر از واردات شد، این یک حسن بسیار خوبی بود پس معنی کلمه ما میتوانیم در سال گذشته بیشتر برای ما تداعی شد، برای شش ماهه اول امسال به آمار و اسناد که نگاه بیاندازیم ما کاهش صادراتی داریم، من این آمار را در پنج شنبه که مراسمی در عباس آباد برای تقدیر از صادرکنندگان برگزار شده بود دیدم در بخش کشاورزی گل و گیاه، لبنیات و مرکبات رشد داشتیم ولی در صنایع سیمان متاسفانه افت و کاهش داشتیم و این کاهش صادرات سیمان برمیگردد به همان تعرفه ها که در قبل به آن اشاره کردم، اینجا است که این فکر و ایده به ذهن آدم می آید مازندران چه مزیتی دارد که باید به آن برسیم برای مثل یک فرد که پاهای بلند دارد در ورزش او را به دوومیدانی میفرستند یا مثلا فردی دست بلند دارد او را به والیبال هدایت میکنند و در واقع در ابتدای امر باید استعدادیابی خوبی صورت گیرد، مازندران مزیت صادراتش در بخش کشاورزی و صنایع تبدیلی است متاسفانه بابت اشتغال و ایجاد سرمایه گذاری در مازندران صنایعی آوردیم که به محیط زیست استان ما ضربه میزند و مشکل غیر قابل جبران ایجاد میکند و دیدیم الان واحد هایی که تعطیل شدند همین ها هم دلیل میشود که در بحث آمار صادراتی هم ضربه بخوریم، وقتی ما میتوانیم شرکت های لبنی را کمک کنیم وقتی میتوانیم باغات خودمان را بیشتر رسیدگی کنیم، برداشت از سطح را بیشتر کنیم این مزیت ها را چرا پیگیری نکنیم که مازندران در صادرات بتواند حرف بیشتری بزند و نیروی کار و سرمایه گذاری بیشتری را در این بخش های مفید استفاده کنیم، توان صادراتی ما سال گذشته بالای پانصد میلیون دلار شد و در واقع این توان ما در بخش غیر نفتی بود چون در استان مازندران پتروشیمی و از این قبیل داستان ها را نداریم، منتها در بخش غیر نفتی بالای پانصد میلیون دلار صادرات داشتیم ولی آن چیزی که در گمرک استان مازندران ثبت شد چیزی حدود چهارصد میلیون دلار است، مابقی مبلغ صادرات شامل شرکت هایی هستند که تجارت خود را در گمرک استان ثبت نکردند و در خارج از استان صادرات را انجام دادند که البته ما آمارشان را داریم و میدانیم کدام شرکت ها هستند، اکثر این شرکت ها، شرکت هایی هستند که بازاری دارند و آن را یافته اند و نمی خواهند شرکتی دیگر متوجه آن بازار شود و در واقع استدلالشان این است که با خون دل خوردن این بازار را بدست آورده اند چرا دیگران از آن بهره مند شوند مثلا شرکتی در ارمنستان بازاری به دست آورده است اگر امروز در گمرک مازندران چنین بازاری را ثبت کند احساس میکنند برای آن بازار رقیب پیدا شود و در واقع اشکالی ندارد و دارد یک نوع زرنگی در تجارت به خرج میدهد در هرحال به هر کجا که صادر میشود به نام

ایران صادر میشود و به نفع ایران است ولی ما فکر میکنیم و میدانیم که صادرات استان مازندران بیشتر از این حرف ها است که حتی پیش بینی ما بیش از دو میلیار دلار صادرات در سال است، برای مازندران محقق شدن این عدد خیلی راحت است به این خاطر که ما هم تولیدات باغی، هم تولیدات لبنی و هم تولیدات پروتئینی داریم و اگر همه اینها را روی کاغذ بیاوریم حجم تولید و میزان مصرفی را نگاه کنیم به راحتی میتوانیم به میزان دومیلیارد دلار در سال صادرات داشته باشیم، سفیر عراق، سفیر ارمنستان، سفیر روسیه و آنهایی که آمدند همه اذعان داشتند مازندران برخلاف استان های دیگر است و توان صادراتی بیش از این را دارد و توقع دیگری دارند.

آیا حمایت های دولت توانسته است راهگشای رفع مشکلات صنعت باشد؟

انتظار ما از دولت فقط این است که بحث روان سازی هر چه بهتر صورت گیرد، اگر دولت هم زیاد وارد شود فایده ندارد، الان ارزش افزوده ای که به صادرات تعلق میگیرد دولت به تاجر می گوید، صادرات را انجام بده وقتی صادرات را انجام دادی ما ارزش افزوده را به شما بر میگردانیم، ما شرکت هایی داریم که سال 92 ، 93 و 94 چند میلیارد تومان در بحث ارزش افزوده طلب دارند و پولشان را به حساب دولت ریختند الان صادرات را انجام دادند و برگه سبز ارائه دادند ولی پرونده شان در ادارات در حال پاس کاری شدن است که باید بگوییم متاسفانه این بی اعتمادی هم وجود دارد، در هفته قبل در شورای گفتگو صحبت کردیم و مقرر شد که این قضیه در کمیته زیرمجموعه شورای گفتگو بررسی شود که اگر شرکتی تا الان صادرات موفقی داشته است از این به بعد مبلغ ارزش افزوده را به عنوان چک یا سفته به نهاد مربوطه ارائه دهد و بعد از اینکه صادرات را انجام داد و برگه سبز را آورد آن چک و سفته را پس بگیرد تا از صادرکننده پول و توان گرفته نشود، در واقع دولت به راحتی با یک فیش پول را میگیرد و در موقع برگشت مشکلات خاص خودش ایجاد میشود و این هم از جمله مشکلات است که در شورای گفتگو مطرح کردیم و امیواریم که بتوانیم آن را حل کنیم و بحث دیگر مشوق های صادراتی است که آن دسته از شرکت هایی که یک میلیون دلار صادرات انجام دادند به آنها مشوق صادراتی تعلق میگیرد البته بازرگانان ما بازرگانانی نیستند که بتوانند یک میلیون دلار صادرات داشته باشند، این است که باید این شرکت های ریز جمع شوند و به شکل یک شرکت بزرگ و با یک برند صادرات انجام دهند که بتوانند یک میلیون دلار را محقق کنند تا بتوانند از یارانه صادراتی استفاده داشته باشند.

صنعت مرغ کشور چه وضعیتی دارد و برای توسعه تولید و صادرات در این بخش چه باید کرد؟

در بحث صنعت طیور زیرساخت تولید وجود دارد، از نظر کیفیت ما توان صادراتی را داریم یعنی از بابت کیفیت تولیدات ما خوب است، ما یک میلیون و هشتصد هزار تن مصرف داخلی داریم که همه آن از تولیدات داخلی تامین میشود ولی متاسفانه برنامه منسجم و خوب برای صادرات هنوز چیده نشده است و یکی از ضعف هایی است که داریم برمیگردد به بخش خصوصی و به دولت بر نمیگردد البته در قیمت تمام شده و تعرفه ها دولت باید کمک کند.

صادرات در کشورهای آسیا میانه حدود 400 میلیون نفر جمعیت دارد با حجم تولیدی که ما داریم بسیار راحت است چون کشورهای اطراف ما حدود دو میلیون تن مرغ و طیور مصرف دارند و تمام این دو میلیون تن را در حال وارد کردن هستند و ما در قلب این کشورها نشسته هستیم و سهم ما از صادرات در سال به این کشورها به هفتاد الی هشتاد هزار تن میرسد و این است که باید ارتباط مستقیم تر و صمیمی تری بین بخش خصوصی و بخش دولتی ایجاد شود که بتوانند این مشکلات را رفع کنند و به کمک یکدیگر این صادرات بسیار سودآور صورت گیرد چون زیرساخت آن وجود دارد و کیفیت مرغهای صادراتی ما تا الان بی نقص بوده است ولی در بحث قیمت تمام شده و تعرفه ها دولت باید ورود پیدا کند و بقیه امور را بخش خصوصی پیگیری کند.

اتاق بازرگانی مازندران چه برنامه هایی برای توسعه صادرات انجام داده و یا در دستور اقدام دارد؟

اتاق بازرگانی خودش به تنهایی یک تریبون میباشد و فقط میتواند صحبت و نامه نگاری کند و به عنوان مشاور سران سه قوه در نظر گرفته شده است، در بحث صادرات مرکبات به شما و خوانندگان محترم عرض کردم که چه اتفاقاتی افتاده است ما حتی در بحث یارانه ها و پرداخت غرامت باغدارانی که سال گذشته دچار مشکل شدند پیگیری لازم را میکنیم و این نامه نگاری ها آغاز شده است و در واقع نامه به استاندار، نامه به وزیر مربوطه و رییس کمیسیون ها زده شده است و نزدیک است که باغداران آسیب دیده ما خبر های خوبی بشنوند.

سخن آخر؟

در آخر بخواهم بگویم ما در بحث صادرات تا زمانی که به فرهنگ تبدیل نشود، هیچ وقت صادرات واقعی صورت نمیگیرد، امروز بستن کمربند ایمنی در خودرو به یک فرهنگ تبدیل شده است و برای نمونه اگر به یک چهارراه برسیم وقتی پلیس و چراغ راهنما نباشد در ابتدا حق تقدم با خودردوهای امدادی میباشد، اگر ما به این فرهنگ رسیدیم ماشینی که برای صادرات و برای حمل و نقل کار میکند بعد از خودروهای امدادی اولویت دارد قطعا صادرات ما رشد خواهد کرد و در واقع باید فرهنگ صادرات شکل گیرد و همه باید به این فکر باشیم که صادرات این مملکت را نجات دهیم، ما در تولید هیچ مشکلی نداریم حتی در بعضی از مناطق مانند ارومیه و تبریز طرح نکاشت را داریم یعنی به باغدار گفتند تو میتوانی سالی پنج محصول را پرورش دهی، پول این پنج محصول را بگیر ولی این پنج محصول را تولید نکن، البته آنها مشکلات زیست محیطی وغیره را هم داشتند ولی بیشتر دلیلش این بود که تولید اضافه را چه کنند، در واقع اعتقاد ما این است همه باید دست به دست هم دهیم و به کمک همدیگر در بحث صادرات فرهنگ سازی کنیم تا بتوانیم پیشرفت روزافزون داشته باشیم، اتفاقا به ائمه جمعه عباس آباد و چند شهر دیگر که در کنار ما بودند گفتیم که ما از شما هم کمک میخواهیم تا در بحث صادرات در پشت تریبون نماز جمعه حرفهایتان را بزنید و گرنه به تنهایی نمیشود کار کرد. در پایان از شما خبرنگاران هفته نامه آوای کمال نهایت تشکر و تقدیر را دارم.گزارش از اسماعیل کمالی