امام علی(ع)؛ معجزه اسلام

پدر امام علی(ع)

پدر بزرگوار علی بن ابیطالب(ع)، حضرت ابوطالب(ع)، یکی از 10 فرزند عبدالمطلب است. وی حدود 54 سال پیش از بعثت پیامبراکرم(ص) به دنیا آمد و در سال دهم بعثت در 64 سالگی دیده از جهان فرو بست. حضرت ابوطالب(ع) در ایام بسیار دشوار سال های اول نبوت با تمام وجود از حضرت محمد(ص) حمایت کرد و در سال سوم بعثت در مجلسی که به منظور دعوت از خویشاوندان پیامبراکرم(ص) شده بود، با اخلاق و قاطعیت تمام خطاب به حاضران فرمود: «تا جان در بدن دارم از محمد(ص) دفاع می کنم.»

 

پس از رحلت ابوطالب رسول خدا(ص) با پای برهنه در حالی که می گریستند به دنبال جنازه عمو روان بودند و با این جملات از او یاد می کردند: عموجان، در کودکی مرا تربیت کردی، در یتیمی کفالتم نمودی و در بزرگسالی به یاری ام برخاستی؛ خداوند به تو پاداش خیر دهد.

 

مادر امام علی(ع)

مادر گرامی امیرمؤمنان علی(ع) فاطمه دختر اسد بن هاشم بن عبدمناف است. وی در دوران کودکی مدتی عهده دار تربیت رسول خدا(ص) بود و به این خاطر پیامبر اکرم(ص) ضمن گرامیداشت او، از وی با تعبیر مادر یاد می کردند. فاطمه بنت اسد اولین زن هاشمی است که پس از خدیجه(س) به رسول خدا(ص) ایمان آورد و در ماجرای هجرت به مدینه به همراه علی علیه السلام عازم مدینه شد.

 

نقل می کنند پس از رحلت فاطمه بنت اسد، پیامبر اکرم(ص) او را با پیراهن خود کفن کردند و بر او نماز گزاردند و پیش از دفن او، وارد قبرش شده، با این عبارات او را دعا کردند: «پروردگارا، مادرم فاطمه بنت اسد را مورد رحمت و مغفرت خودت قرار بده و حجت را بر او تلقین فرما»

 

چون زمان تولد علی(ع) فرا رسید، فاطمه بنت اسد خود را به کنار کعبه رساند. پس از طواف دست نیاز به درگاه خداوند متعال بلند کرد و با اخلاص کامل و خضوع و خشوع فراوان از خدا خواست تا ولادت فرزندش را بر او آسان نموده و او را برای همگان مبارک گرداند. فاطمه بنت اسد فرمود: «پروردگارا، من به تو و به همه پیامبران و آنچه آنها از طرف تو آورده اند ایمان دارم. من سخن جدم حضرت ابراهیم خلیل الله(ع) را تصدیق می کنم؛ بزرگ مردی که خانه کعبه را بنا نهاد... خداوندا، به حق و حرمت همه پیامبرانی که آنها را برای هدایت مردم برگزیده ای و به حق فرشته هایی که مقرب درگاه تو هستند و به احترام بنیانگذار کعبه، حضرت خلیل الرحمان، و به شکوه و عظمت کودکی که به من عنایت فرموده ای و اینک لحظات تولد او فرا رسیده است ـ خداوندا، ولادت او را بر من آسان ساز.»

 

یزید بن قعنب می گوید: با عباس پسر عبدالمطلب و گروهی از قبیله عبدالعزی در کنار کعبه نشسته بودیم که دیدیم فاطمه بنت اسد به نزدیک کعبه آمد و مشغول طواف و نیایش شد... لحظاتی از نیایش فاطمه می گذشت که ما به چشم خود دیدیم دیوار خانه کعبه از پشت یعنی سمت «مستجار» شکافته شد و فاطمه از آنجا به درون خانه خدا رفت و بلافاصله شکاف دیوار به هم آمد و به صورت نخست شد. ما به دنبال این پیش آمد سعی کردیم تا در خانه کعبه را که قفل بود باز کنیم، اما میسر نشد. با مشاهده این وقایعِ شگفت دانستیم که در این کار حکمتی وجود دارد، لذا دست از تلاش برداشتیم. روز چهارم ناگهان دیدیم فاطمه بنت اسد از درون کعبه بیرون آمد، در حالی که فرزندش علی(ع) را بر روی دست داشت. انبوه مردم حیرت زده که در آنجا گرد آمده بودند، به سوی وی دویدند. گفت: «ای مردم خداوند مرا این فضیلت داد که فرزندم در کعبه دیده به جهان گشاید...»

 

حضرت علی بن ابیطالب(ع)، بنابر مشهورترین روایات علمای بزرگ شیعه و سنی، در صبح روز جمعه سیزدهم رجب، 10 سال قبل از بعثت در مکه معظمه در داخل کعبه در مقدس‌ترین مکان‌‌ها، در بهترین ماه‌ها و بهترین ساعت‌ها یعنی صبح روز جمعه درماه رجب، دیده به جهان گشود. این روایت با توجه به معتبرترین کتاب های علمای بزرگ اسلامی قطعی است. علامه امینی در جلد ششم الغدیر این موضوع را از شانزده کتاب معتبر اهل سنت نقل می کنند. حاکم در مستدرک صحیحین می گوید: اخبار ولادت علی(ع) در کعبه متواتر است؛ یعنی به قدری در این باره روایت بسیار است که انسان یقین به صحت آن پیدا می‌کند.

 

کنیه‌ها و القاب امام علی(ع)

برای امام علی(ع) کنیه‌هایی ذکر شده است که از جمله آنهاست: ابوالحسن، ابوالریحانتین (پدر دو نوگل رسول خدا)، ابوالسبطین (پدر دو نوه پیامبر خدا)، ابوتراب (انسان بسیار متواضع و زاهد)، ابوالایتام (پدر یتیمان)، ابوالائمه (پدر امامان)، ابوالمساکین (چون علی(ع) سرپرستی محرومان را به عهده داشتند و شبانه برای آنها غذا و آذوقه حمل می کردند)، ابوالحسنین(پدر امام حسن و امام حسین) ابوالاَرامِلِ (پدر و سرپرست بیوه زنان و بی کسان)، ابوالشهداء، ابوالعِتْرَةِ و ابوالنُورَینِ.

 

برای حضرت امیر(ع) ده‌ها لقب در دعاها و جز آن ذکر کرده اند که هر یک از آنها به بخشی از فضیلت ها و بعدی از شخصیت بی نظیر آن حضرت دلالت دارند. آن حضرت را ولی‌المتّقین لقب داده اند چون مولا و پیشوای پرهیزگاران بود. او را یعسوب الدین گفته اند چون شجاعانه در حساس ترین روزگار به پاسداری از دین همت گماشت و همین طور او را مرتضی نامیده اند چون رفتار و کردار آن حضرت موردپسند خدا و رسول(ص) بود. از دیگر لقب های معروف آن حضرت است: صدیق (بسیار راستگو)، اسدالله (شیرخدا)، امام التقی (پیشوای پرهیزگار) امین الله (امین خدا)، حبیب الله (دوست و محبوب خدا)؛ حیدر (شیر بیشه ایمان)؛ صفوة الله (بنده خالص خدا)، مظهرالعجایب (نشانه شگفتی ها)، کهف‌الوری (پناهگاه خلق خدا)، کاشف‌الکرب (برطرف‌کننده غم و اندوه).

 

یکی از افتخارات حضرت علی(ع) آن است که از همان روزهای اول تولد مورد توجه کامل رسول خدا(ص) بوده است و پرورش یافته دامن آن حضرت به حساب می آید. در همان روزهای نخست ولادت، رسول اکرم(ص) گهواره او را در کنار رختخواب خود قرار داده، به او رسیدگی می کردند و چون چهارسال قبل از بعثت خشکسالی عجیبی در مکه پدید آمد، در نتیجه ابوطالب(ع) که فرزندان بیشتری داشتند از رسیدگی به همه آنها ناتوان شده بود. پیامبر اکرم(ص) به خاطر کمک به عموی خود برای همیشه علی(ع) را به خانه خود منتقل کردند و تربیت و پرورش او را عهده دار شدند، لذا علامه کراجکی می نویسد: «رسول خدا(ص) بیشتر اوقات تربیت علی(ع) را عهده دار بود و در خواب و بیداری از او مراقبت می کرد.»

 

معجزه اسلام

کسانی که در ابعاد مختلف شخصیت و خصوصیات اخلاقی حضرت علی(ع) بیشتر تعمق کرده اند، او را معجزه اسلام دانسته و تصریح کرده اند اگر اسلام و محمد(ص) را معجزه ای جز علی(ع) نبود همان برای حقانیت اسلام کافی بود. او قرآن ناطق و بیش از هر کس با قرآن آشنا بود و وحی در تمام وجود او ریشه دوانده بود. ابن حجر عسقلانی از علمای بزرگ اهل سنت در مورد امام علی(ع) می گوید: او مجسمه قرآن است و به اسرار و حقایق آن آگاهی دارد.

 

تمام علمای بزرگ شیعه و سنی اتفاق نظر دارند که وقتی رسول خدا(ص) در چهل سالگی به نبوت مبعوث شدند. علی(ع) بیش از 10 سال سن نداشت. وقتی پیامبر اکرم(ص) نبوت خود را اظهار کرد نخستین فردی که به او ایمان آورد همسرش حضرت خدیجه(س) بود و از مردان علی(ع) اولین کسی بود که به او ایمان آورد. امیرالمؤمنین علی(ع) از این واقعه به صورت های گوناگون و در مناسبت های مختلف یاد کرده است. در یکجا می فرماید: «من بر فطرت یگانه پرستی تولد یافتم و در ایمان و هجرت بر دیگران پیشی گرفتم.» در جای دیگر فرمود: «پروردگارا، من نخستین کسی هستم که به حق رسیدم و آنرا پذیرفتم و هیچ کس جز رسول خدا(ص) در نماز خواندن بر من پیشی نگرفته است.»