نقش پدافند غير عامل در كاهش آسيب پذيري بافت هاي فرسوده شهري
کمال نیوز: پدافند غير عامل از نگاه بهسازي و نوسازي شهري به معناي كاهش آسيب پذيري ساختمانها، تاسيسات ، تجهيزات و شريانهاي شهري و منطقه اي با استفاده از فعاليت هاي فني و مديريتي مي باشد كه تمامي نهادها، سازمانها، نيروها و حتي مردم عادي نيز در آن دخيل مي باشند . بافت هاي فرسوده شهري به دليل نوع و ميزان فرسودگي و امكان تخريب پذيري بالا، در مراتب برنامه ريزي و مداخلات مديريت شهري، مورد توجه قرار دارند. بنابراين شناسايي محدوده بافت فرسوده بر اساس شاخصهاي ارائه شده و ميزان فرسودگي، ارزشهاي اجتماعي،تاريخي، كالبدي و مذهبي و در عين حال سوق الجيشي فضاهاي شهري اولين و مهمترين گام براي بهبود شرايط اينگونه بافتها مي باشد به طوري كه بستر مناسب براي اجراي طرح هاي مهم مقاوم سازي فراهم مي آيد. طبق آمارهاي موجود مساحت بافت هاي فرسوده شهري استان مازندران، حدود 7/4731 هكتار (07/14 درصد از مساحت كل شهرهاي استان و 3/6 درصد از محدوده بافت هاي فرسوده كشور) مي باشد كه جمعيتي بالغ بر500 هزار نفر را در خود جاي داده است كه به عنوان مناطق آسيب پذير بايد مورد توجه ويژه قرار گرفته تا با شناسايي اينگونه بافتها و تفكيك و اولويت بندي مقاوم سازي قطعات فرسوده كه در پدافند غير عامل از گام هاي اساسي مي باشد، از آسيب پذيري اينگونه بافتها كاسته شود و خسارت وارده در زمان وقوع حوادث كاهش يابد. از اين رو هرگونه برنامه ريزي و اقدام اساسي براي كاهش خطرات تاثيرگذار بر اين محدوده ها مستلزم تدبير، هماهنگي و تعامل شايسته تمامي دستگاهها و ادارات اعم از استاني و ملي مي باشد.
در اين ميان اجراي برنامه هاي آموزشي نقش بسزايي در افزايش توانايي و آمادگي كليه شهروندان و مديران شهري و... در كليه سطوح مديريت بحران دارد لذا برنامه ريزي در زمينه آموزش،مطالعه، تحقيق و جمع آوري اطلاعات ، ساماندهي و طراحي و تامين منابع و امكانات، از ابزارهاي مهم و اساسي ايجاد آمادگي به منظور كاهش خطرات مي باشد .
در اين راستا نكات زير به عنوان مهمترين موارد در امر مداخلات در بافت فرسوده شهري به منظور رعايت پدافند غير عامل لازم مي باشد:
*در رابطه با ساختار كالبدي شهرهاي استان بايد در مراحل طراحي شهر در بافت فرسوده شهري به مواردي همچون توزيع فضايي عناصر شهري،چگونگي كنار هم قرار گيري و تركيب عناصر و عملكردهاي اصلي شهر در بافت فرسوده مورد توجه باشد تا كمترين ميزان تخريب صورت پذيرد.
*مقاوم سازي ساختمانها در محدوده بافت فرسوده بر اساس آخرين دستورالعمل ها و مباحث مقررات ملي ساختمانها
*حفاظت از زير ساخت هاي و تاسيسات شهري كه اساس ساختار كالبدي شهر بشمار مي آيد.
*نحوه دسترسي به محلات و محورهاي ترافيكي به گونه اي در نظر گرفته شود كه امكان خدمات دهي را به مناطق شهري و سكونتگاهارا در موقع بروز حوادث فراهم كند.
*توزيع مناسب كاربريها و انتقال كاربريهاي آسيب پذير از محدوده مورد نظر.
* مراكز آتش نشاني و تجهيزات اطفاء حريق و سايت ايستگاههاي اورژانس بايد در ساختار شهري بنحوي مكان يابي شود تا در صورت وقوع حادثه احتمالي بتوان در بافت فرسوده مورد استفاده مطلوب قراربگيرد.
اميد است با از بين بردن موانع و مشكلات موجود و اجراي كامل و به موقع برنامه ها و طرح هاي مربوط به بافت هاي فرسوده شهري شاهد تحول عظيم در استان عزيزمان باشيم.
محمدعلي نائيج
كارشناس ارشد برنامه ريزي شهري
كارشناس نوسازي بافت هاي فرسوده شهري- مدرس دانشگاه
Naeij.mohamad@GMAIL.COM