شرح دعاى روز يازدهم ماه رمضان به قلم حجت الاسلام محمودی
به گزارش پایگاه خبری کمال نیوز، شرح دعای روز یازدهم ماه مبارک رمضان به قلم حجت الاسلام حسن محمودی رییس دفتر حضرت آیت الله جوادی آملی در آمل بدین شرح می باشد:
«أَللَّهُمَّ! حَبِّبْ إِلىَ فِيهِ الْإِحْسانَ، وَ كَرِّهْ إِلَىَّ فِيهِ الْفُسُوقَ وَالْعِصْيانَ، وَ حَرِّمْ عَلَىَّ فِيهِ السَّخَطَ وَ النِّيرانَ، بِعَوْنِكَ، يا غِياثَ الْمُسْتَغِيثِينَ»
خداوندا! در اين روز، نيكوكارى را نزد من محبوب و فسق و گناه و نافرمانى را ناخوشايند و خشم و ناخشنودى و آتشهاى [جهنّم] را بر من حرام گردان. به يارىات اى فرياد رس و ياور يارى جويان
شرح:
در اين دعا، سه ويژگى مطرح شده و از خداوند تمنّاى تلبّس به آنها: «حَبِّبْ إِلىَّ وَ كَرِّهْ إِلَىَّ» و رفتار خاصّ الهى با بندهاش «وَ حَرِّمْ عَلَىَّ فِيهِ» شده است.
یکی از معانی احسان، نيكي كردن به جاي بدي، بدون هرگونه چشم داشت، احسان كردن به خلق از هر قوم و گروهي كه باشند. و منظور، مطلق احسان و نيكىهاى ظاهر و معنوى بشر نسبت به خود و ديگران- بلكه به همه موجودات صاحب حيات- مىباشد. خداوند مىفرمايد: وَ أَحْسِنُوا إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ و نيكوكارى نماييد، به راستى كه خداوند نيكوكاران را دوست مىدارد.
در آیه ای دیگر قرآن می فرماید: وَ الْكاظِمِينَ الْغَيْظَ وَ الْعافِينَ عَنِ النَّاسِ وَ اللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ و آنان كه خشم خود را فرو مىبرند و از مردم عفو و گذشت مىكنند و خداوند نيكوكاران را دوست مىدارد.
بنابر این، معنای نخست: نیکی کردن به خود و دیگران است، که در دین مبین اسلام و در فرهنگ عرشی اهل بیت علیهم السلام بسیار به آن سفارش شده است.
امیر المؤمنین علیه السلام می فرماید: «أَشْعِرْ قَلْبَكَ الرَّحْمَةَ لِجَميعِ النّاسِ وَالاحْسانِ الَيْهِمْ.» (ترحّم و مهربانى به همه مردم و نيكى به آنان را شعار قلب خويش ساز.)
همچنين می فرماید اگر می خواهی که مشمول رحمت خداوند گردی تو نیز به دگران لطف و رحمت داشته باش: «ابْلَغُ ما تُسْتَدَرُّ بِهِ الرَّحْمَةُ أَنْ تُضْمِرَ لِجَميعِ النّاس الرَّحْمَةَ.» (رساترين چيزى كه رحمت خداوند بدان جلب مى شود، اين است كه نسبت به همه مردم در دل ترحّم كنى.) و: «مَنْ لَمْ يَرْحَمِ النّاسَ، مَنَعَهُ اللّهُ رَحْمَتَهُ.» (هركس به مردم رحم نكند، خداوند رحمت خود را از او باز مى دارد.)
مالک اشتر عازم مصر می شود تا از طرف مولایش فرماندار مصر گردد. راه طولانی و منصب بسیار مهم و حساسی است نیاز به توشه راه در این وظیفه خطیر دارد تا در تاریکیهای دنیا سراج منیری باشد، مولی امیر المؤمنین نامه ای به مالک می نویسد و آنچه مورد نیاز است را سفارش می کند، یکی از سفارشات مهم اینست که فرمود:
وَ أَشْعِرْ قَلْبَكَ الرَّحْمَةَ لِلرَّعِيَّةِ وَ الْمَحَبَّةَ لَهُمْ وَ اللُّطْفَ بِالْإِحْسَانِ إِلَيْهِمْ- وَ لَا تَكُونَنَّ عَلَيْهِمْ سَبُعاً ضَارِياً ای مالک: به قلبت بیاموز که به زیردستانت رحمت و لطف و احسان داشته باشی و همانند درنده ای نباش( که به آنان حمله ور می شود)
اهميت وضرورت احسان
عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ (ع) قَالَ:" امْتَحِنُوا شِيعَتَنَا .... إِلَي أَمْوَالِهِمْ كَيْفَ مُوَاسَاتُهُمْ لاخْوَانِهِمْ فِيهَا"
امام صادق علیه السلام می فرماید شیعیان ما با اموالشان امتحان می شوند که با برادران دینی خود چگونه مواسات می کنند (آیا با این اموال که خداوند به آنان عنایت فرمود کمک و خیری به نیازمندان می رسانند؟)
مؤمن کسی است که همه نعمتها و اموالی که به ظاهر مالکش هست را از خداوند رزاق می داند و در حقیقت خود را امانت دار این نعمات می بیند و در خصوص این امانات الهی مسئول می باشد
قال علي (ع): وَ يُحَاسَبُ فِي الاخِرَةِ حِسَابَ الاغْنِيَاءِ و قیامت به حساب ثروتمندان رسیدگی می شود (که اموالی که امانت الهی بود را کجا و در چه راهی هزینه کردند)
«أقْبَحُ البُخْلِ مَنْعُ الأمْوالِ مِنْ مُسْتَحِقِّها.» (زشتترين بخل، بازداشتن اموال از مستحقّ آن مى باشد.
شرايط احسان: 1- بي منت. 2- با خوش خلقي. 3- با سرعت. 4-با مال مردم تجارت نكند. 5- پيش شرط نداشته باشد. و...
احسان مصادیق فراوانی دارد، مانند صدقه، انقاق کردن، مشکلی را حل کردن، ساختن راه و بناهای عمومی، صله رحم، و...
حتی روایت داریم که، به اقوامتان احسان كنيد هر چند به يك سلام كردن باشد
رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله به مردى فرمودند: آيا شما را به كارى راهنمائى نكنم تا خداوند بوسيله آن شما را وارد بهشت كند، آن مرد عرض كرد چرا يا رسول اللَّه راهنمائى بفرمائيد، رسول خدا فرمود: احسان كن از آنچه خداوند به تو احسان كرده است
نيكى به ديگران، موجب آرامش روح نيكىكننده است
خیر کن با خلق بهر ایزدت یا برای راحت جان خودت
تا هماره دوست بینی در نظر در دلت ناید ز کین ناخوش صور
بقاى نيكى
محمودی رییس دفتر جوادی, [۲۸.۰۶.۱۶ ۱۵:۳۰]
انسان بعد از مرگ آثار و اعمالش هم در دنیا و هم در آخرت زنده است. اعمالش سبب رسیدن خیر و پاداش، یا خدای نکرده اگر اعمال ظالمانه داشته سبب رسیدن سیئه به او می شود که موجب عذاب الهی می گردد
محسنان مردند و احسانها بماند ای خُنُک آن را که این مرکب براند
ظالمان مردند و ماند آن ظلم ها وایِ جانی کو کند مکر و دَها
یکی دیگر از معانی احسان:
از حضرت رسالت پناه صلى اللَّه عليه و آله از معنى احسان سؤال كردند حضرت فرمود:
«الاحسان ان تعبد اللَّه كأنك تراه فان لم تكن تراه فانه يراك»
يعنى مراد از احسان اينست كه عبادت كنى خداى را بحيثيتى كه گوئيا او را مىبينى و درين صورت دقيقهاى از دقايق خضوع و خشوع فوت نخواهد شد
لذا کسی که به این مرحله از احسان رسید عبادت و بندگی خالصانه خواهد داشت و خود را همیشه در محضر رب العالمین می بیند و از گناه و فسوق که در فراز بعدی دعا آمده دور می ماند
از جمله چیزهایی که موجب سخط و خشم خداوند می شود: بُخل، حرص، ظلم، و... می باشد
در حديث آمده كه: «أبْعَدُ الخَلآئِقِ مِنَ اللَّهِ تَعالى، ألْبَخيلُ الغَنِىُّ.» (دورترين مردمان از خداوند متعال، تنگ چشم توانگر مى باشد.- نيز همچنين:
«مَنْ بَخِلَ عَلَى المُحْتاجِ بِمالَدَيْهِ، كَثُرَ سَخَطُ اللَّهِ عَلَيْهِ.» (هركس به آنچه در نزد اوست بر نيازمند بخل ورزد، خشم و سخط خداوند بر او افزون مى گردد.)
در ادامه از ذات مقدسش مسئلت می کنیم که مرا از گناه و عصیان بیزار فرما
انسان به هر اندازه که در مسیر گناه می رود و مرتکب آن می شود به همان اندازه از خداوند فاصله می گیرد تا جایی که خیلی از خدا دور می شود، کسی که از خدا دور شد در تاریکیهای دنیا گمراه می شود وَ الَّذِينَ لا يُؤْمِنُونَ فِي آذانِهِمْ وَقْرٌ وَ هُوَ عَلَيْهِمْ عَمًى أُولئِكَ يُنادَوْنَ مِنْ مَكانٍ بَعِيد
نمونهاي از آثار و پيامدهايي گناه و معصيت از نظر قرآن كريم
1. سختي و تنگدستي در زندگي: وَ مَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِكْري فَإِنَّ لَهُ مَعيشَةً ضَنْكاً
2. فساد در جامعه: ظَهَرَ الْفَسادُ فِي الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ بِما كَسَبَتْ أَيْدِي النّاسِ
3. زنگار قلب: كَلا بَلْ رانَ عَلي قُلُوبِهِمْ ما كانُوا يَكْسِبُونَ
4. بسته شدن مراكز ادراك: أُولئِكَ الَّذينَ طَبَعَ اللّهُ عَلي قُلُوبِهِمْ وَ سَمْعِهِمْ وَ أَبْصارِهِمْ وَ أُولئِكَ هُمُ الْغافِلُون
5. ذلّت و بيچارگي: وَ ضُرِبَتْ عَلَيْهِمُ الذِّلَّةُ وَ الْمَسْكَنَةُ وَ باؤبِغَضَبٍ مِنَ اللّهِ ذلِكَ بِأَنَّهُمْ كانُوا يَكْفُرُونَ بِآياتِ اللّهِ وَ يَقْتُلُونَ النَّبِيِّينَ بِغَيْرِ الْحَقِّ ذلِكَ بِما عَصَوْا وَ كانُوا يَعْتَدُون
6. گرفتاري و رنج: وَ ما أَصابَكُمْ مِنْ مُصيبَةٍ فَبِما كَسَبَتْ أَيْديكُمْ
7. تغيير نعمتهاي الهي: ذلِكَ بِأَنَّ اللّهَ لَمْ يَكُ مُغَيِّراً نِعْمَةً أَنْعَمَها عَلي قَوْمٍ حَتّي يُغَيِّرُوا ما بِأَنْفُسِهِمْ
8. تغيير سرنوشت انسان: إِنَّ اللّهَ لا يُغَيِّرُ ما بِقَوْمٍ حَتّي يُغَيِّرُوا ما بِأَنْفُسِهِمْ
9. عذاب آسماني: فَأَنْزَلْنا عَلَي الَّذينَ ظَلَمُوا رِجْزاً مِنَ السَّماءِ بِما كانُوا يَفْسُقُونَ
10. هلاكت و نابودي: فَأَهْلَكْناهُمْ بِذُنُوبِهِم
11. غرق شدن: مِمّا خَطيئاتِهِمْ أُغْرِقُوا
12. دوري از رحمت الهي: إِنَّ الَّذينَ يَرْمُونَ الْمُحْصَناتِ الْغافِلاتِ الْمُؤمِناتِ لُعِنُوا فِي الدُّنْيا وَ الاخِرَةِ
13. عذاب الهي در آخرت: وَ مَنْ جاءَ بِالسَّيِّئَةِ فَكُبَّتْ وُجُوهُهُمْ فِي النّارِ هَلْ تُجْزَوْنَ إِلا ما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ
در فراز پایانی دعای امروز از خداوند منان می خواهیم که آتش خشم و غضب خودش را بر ما حرام گرداند
موجبات خشم وسخط الهی:
عوامل فراوانی موجب خشم و غضب الهی می گردد مثل، عاق والدین، قطع صله رحم، گناه، و...
از جمله چیزهایی که موجب خشم و غضب خداوند می شود خشم و غضب کردن نسبت به دیگران است و کسانی که خشم خود را برای رضای حق فرو می برند و با صبر و شکیبایی این آتش دوزخ را خاموش می کنند حضرت رب العالمین نیز آنان را از عذاب و آتش دوزخ در امان می دارد ُ وَ الْكاظِمِينَ الْغَيْظَ وَ الْعافِينَ عَنِ النَّاسِ وَ اللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِين
گفت عيسى را يكى هُشيار سر چيست در هستى ز جمله صعبتر؟
گفتش: اى جان! صعبتر خشمِ خدا كه از آن دوزخ همىلرزد چو ما
گفت: از اين خشم خدا چه بوَد امان؟ گفت تركِ خشمِ خويش اندر زمان
از جمله چیزهایی که عامل خشم وغضب الهى می گردد دوستى با كفّار، است. يَتَوَلَّوْنَ الَّذِينَ كَفَرُوا ... سَخِطَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ
دیگر از عوامل خشم خدا فریبکاری در امور مسلمین و دغل بازی در معاملات است. قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): مَنْ بَاتَ وَ فِي قَلْبِهِ غِشٌّ لاخِيهِ الْمُسْلِمِ بَاتَ فِي سَخَطِ اللَّه هر كه شب گزارد و در دلش دغلى با برادر مسلمانش دارد در خشم خدا شبگزارنده و صبح كند چنين تا توبه كن