شرح دعای روز نهم ماه مبارک رمضان به قلم حجت الاسلام محمودی

 

به گزارش پایگاه خبری کمال نیوز، شرح دعای روز نهم ماه مبارک رمضان به قلم حجت الاسلام حسن محمودی رییس دفتر حضرت آیت الله جوادی آملی در آمل بدین شرح می باشد:

دعای روز نهم ماه مبارک رمضان:
«أَللَّهُمَّ اجْعَلْ لِى نَصيباً مِنْ‏ رَحْمَتِكَ‏ الْواسِعَةِ، وَ اهْدِنِى فِيهِ لِبَراهينِكَ السّاطِعَةِ، وَخُذْ بِناصِيَتِى إِلى‏ مَرْضاتِكَ الْجامِعَةِ، بِمَحَبَّتِكَ يا أَمَلَ الْمُشْتاقِينَ»
خداوندا در اين [روز] بهره‏اى از رحمت گسترده‏ات را براى من قرار ده و مرا به سوى برهان‏ها و دليل‏هاى درخشنده ات هدايت فرما و [موى‏] پيشانى [و تمام اختيار] مرا بگير و به سوى خشنودى فراگير خود بكش، به مهربانى‏ و محبّتت، يا اى آرزوى مشتاقان‏
شرح:
رحمت در لغت به معنى مهربانى است‏ و رحمت حق تعالى به معنى احسان و تفضّل است. افاضه وجود بر ممكنات و موجودات به اقتضاى صفت رحمت الهى صورت گرفته است. پی هر آنچه که دایره قدرت و حکمت خداونی می باشد در آن ملک و جودی رحمت او نیز لبریز می باشد
اقسام رحمت‏
1.  رحمت عامه‏
رحمت رحمانى كه مراد اعطاى اصل وجود به همه ممكنات است، بر غضب وى سبقت گرفته‏
به همه خلق رحمان است زيرا خداى تعالى داراى رحمت همه‏گير است كه اين رحمت همه خلق را در ارزاق و اسباب معاششان در بر مى‏گيرد و شامل مؤمن و كافر و شايستگان و نابكاران مى‏شود.
خواهد آن رحمت بتابد بر همه     ‏بر بد و نيك از عموم مرحمه‏
2. رحمت خاصه
خداى تعالى به مؤمنين رحمت‏ خاصه‏ دارد فرمود: «وَ كانَ بِالْمُؤْمِنِينَ رَحِيماً» به مؤمنين رحيم است
رحمت خاصه، كه عبارتست از افاضه و اعطاء خصوص آن چيزهايى كه موجود در صراط هدايتش بسوى توحيد و سعادت قرب بدان محتاج است، و نيز افاضه و اعطاء  خصوص آن چيزيهايى كه انسان مستعد براى شقاوت آنهم مستعد به استعداد شديد و تام، محتاج بان شده و آن عبارتست از رسيدن شقاوتش به حد كمال و به حد صورت نوعيه، پس دادن چنين صورت نوعيه كه اثرش عذاب دائم است، منافاتى با رحمت عمومى خدا ندارد، بلكه اين خود يكى از مصاديق آن رحمت است.
بله با رحمت خاصه او منافات دارد، اما نفس شقى قابل دريافت آن نيست و معنا ندارد كه آن رحمت شامل كسى شود كه از صراط آن بكلى خارج است بنابر این انسان شقی که خود را در این عرصه ی خاکی به فساد و تباهی کشانده و با انجام اعمام ناشاست سیر نزولی به عوالم حیوانات و جمادات پیدا کرد مستعد دریافت و بهره مند شدن از رحمت خاصه حضرت حق را ندارد
البته برای انسان همیشه در بازگشت به سوی لطف و رحمت خداوند باز است اما، خدا کند که دیر نشود چرا که اگر جان یک صیرورتی منفی  در او به وجود آید دیگر فایده ای ندارد یزید هیچ وقت نتوانست به سوی لطف خدا برگردد معاویه نتوانست برگردد شمربن ذی الجوشن ها، فرعون ها، نمرود ها، نتوانستند در حریم دلانگیز حرم دوست منزل کنند چرا که دیگر دیر شده بود و هیچ سنخیتی با لطف و رحمت خداوند نداشتند
گر جهان باغى پر از نعمت شود       قسم موش و مار هم خاكى بود
در ميان چوب گويد كرم چوب‏            مر كه را باشد چنين حلواى خوب‏
كرم سرگين در ميان آن حدث‏          در جهان نقلى نداند جز خبث‏
در حدیث آمده:  قَالَ قَالَ النَّبِيُّ ص أَوْحَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَى دَاوُدَ ع يَا دَاوُدُ كَمَا لَا تَضِيقُ الشَّمْسُ عَلَى مَنْ جَلَسَ فِيهَا كَذَلِكَ لَا تَضِيقُ رَحْمَتِي عَلَى مَنْ دَخَلَ فِيهَا  پيغمبر صلی الله علیه و آله: فرمود خداى عز و جل بداود وحى كرد اى داود چنانچه بر آفتاب تنگ نيست كه كسى درآن نشيند برحمت من تنگ نيست هر كه در آن درآيد
آری لطف و رحمت محبوب و رب العالمین سراسر عالم را پُر کرده اما
هر چه هست از قامت ناساز بی اندام ماست
ورنه تشریف تو بر بالای کس کوتاه نیست
رَحْمَتي وَسِعَتْ كُلَّ شَيْ‏ءٍ اعراف/ 156
خداوند، رحمان و رحیم است و دوست دارد که بندگانش نیز نسبت به هم لطف و رحمت داشته باشند
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ رَحِيمٌ يُحِبُّ كُلَّ رَحِيمٍ‏
و یا در حدیثی دیگر آمده: روي:" أنه إذا كان يوم القيامة ينادي كل من يقوم من قبره اللهم ارحمني اللهم ارحمني فيجابون لئن رحمتم في الدنيا لترحمون اليوم"  روز قیامت همه کسانی کنار قبر خود استاده هستند با دیدن صحرای محشر وحشت می کنند و فریاد می زنند خدای به ما رحم کن، خطاب می رسد که اگر در دنیا به دیگران رحم می کردی امروز به تو رحم می کردم
عوامل رحمت الهی:
1-  پيروي از قرآن كريم:
وَ هذا كِتابٌ أَنْزَلْناهُ مُبارَكٌ فَاتَّبِعُوهُ وَ اتَّقُوا لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ‏ انعام/ 155
2 سكوت و ادب به هنگام تلاوت قرآن:
وَ إِذا قُرِئَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ وَ أَنْصِتُوا لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ‏ اعراف/ 204
3 اصلاح بين برادران و رعايت تقوا:
فَأَصْلِحُوا بَيْنَ أَخَوَيْكُمْ وَ اتَّقُوا اللّهَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُون‏ حجرات/ 10
4 صبر و پايداري در برابر مصايب:
وَ بَشِّرِ الصّابِرينَ الَّذينَ إِذا أَصابَتْهُمْ مُصيبَةٌ قالُوا إِنّا لِلّهِ وَ إِنّا إِلَيْهِ راجِعُونَ أُولئِكَ عَلَيْهِمْ صَلَواتٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَ رَحْمَةٌ وَ أُولئِكَ هُمُ الْمُهْتَدُونَ‏ بقره/ 157- 155
5-  به دیگران رحم کردن: عَنْ أَمِيرِ الْمُومِنِينَ (ع): فِي حَدِيثٍ أَنَّهُ قَالَ لَهُ يَا نَوْفُ ارْحَمْ تُرْحَمْ‏
6- انفاق و صدقه دادن
 مظاهر رحمت الهي‏
1 قرآن كريم: وَ لَقَدْ جِئْناهُمْ بِكِتابٍ فَصَّلْناهُ عَلي عِلْمٍ هُدي وَ رَحْمَةً لِقَوْمٍ يُومِنُونَ‏ اعراف/ 52
2 تورات: وَ مِنْ قَبْلِهِ كِتابُ مُوسي إِماماً وَ رَحْمَةً هود/ 17
3 نبوّت: يا قَوْمِ أَ رَأَيْتُمْ إِنْ كُنْتُ عَلي بَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّي وَ آتاني مِنْهُ رَحْمَةً هود/ 63
4 پيامبر اكرم (ص): وَ ما أَرْسَلْناكَ إِلا رَحْمَةً لِلْعالَمين‏ انبياء/ 107
5 باران: فَانْظُرْ إِلي آثارِ رَحْمَتِ اللَّهِ كَيْفَ يُحْيِ الارْضَ بَعْدَ مَوْتِها روم/ 50
6 شب و روز: وَ مِنْ رَحْمَتِهِ جَعَلَ لَكُمُ اللَّيْلَ وَ النَّهارَ لِتَسْكُنُوا فيهِ وَ لِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ‏ قصص/ 73
7 بهشت: وَ أَمَّا الَّذينَ ابْيَضَّتْ وُجُوهُهُمْ فَفي رَحْمَتِ اللّهِ هُمْ فيها خالِدُونَ‏ آل عمران/ 107
در ادامه دعا به خداوند عرض می کنیم که: وَ اهْدِنِى فِيهِ لِبَراهينِكَ السّاطِعَةِ، وَخُذْ بِناصِيَتِى إِلى‏ مَرْضاتِكَ الْجامِعَةِ، بِمَحَبَّتِكَ يا أَمَلَ الْمُشْتاقِينَ» و مرا به سوى برهان‏ها و دليل‏هاى درخشنده ات هدايت فرما و [موى‏] پيشانى [و تمام اختيار] مرا بگير و به سوى خشنودى فراگير خود بكش، به مهربانى‏ و محبّتت، يا اى آرزوى مشتاقان‏
با توضیح قسمت اول دعا این فراز روشن می شود، آن چيزهايى كه موجود در صراط هدايتش بسوى توحيد و سعادت قرب بدان محتاج است، براهین و آیات الهی است که اگر کسی از رحمت رحیمه خداوند بخواهد بهره مند گردد باید بدان راه یابد و با این براهین به دریای رحمت حق وصل گردد
منظور از براهین ساطعه یعنی؛ انبیاء و نبوت آنان، قرآن، اهل بیت علیهم السلام و ... البته مصداق کامل و شامل این براهین اهل بیت علیهم السلام می باشند که با راه یابی و ورود به حصن حصین ولایت این انوار قدسی انسان غرق رحمت خداوند منان می شود. پس با ایمان زبانی، قلبی و عملی به نبوت همه ی انبیاء و ایمان به همه ی کتب آسمانی و ایمان به ولایت اهل بیت علیهم السلام می توان به این براهین راه یافت
در فراز آخر دعای امروز به حضرتش عرض می کنیم که: وَخُذْ بِناصِيَتِى إِلى‏ مَرْضاتِكَ الْجامِعَةِ، و [موى‏] پيشانى [و تمام اختيار] مرا بگير و به سوى خشنودى فراگير خود بكش،
معلوم می شود راه یابی به گلشن رحمت الهی فقط با سعی و تلاش فرد ممکن نیست بلکه باید توفیقی الهی رفیق راه گردد تا به منزل امن رسید، لذا به حضرت محبوب عرضه می داریم که ای معبود من، ما ضعیف و ناتوانیم حجابهای مادی و معنوی چون زنجیری بر پای دل مان سنگینی می کند و توان راه رفتن و طی طریق را از ما گرفته است. ما عاجزان فقیر الطاف و عنایت رحیمه تو هستم پس بر ما لطف کن و خود اختیار ما را بدست گیر و ما را به حریم امن و آستان دلکش خود برسان
حافظ چه زیبا فرمود:
ما بدان مقصد اعلی نتوانیم رسید
هم مگر پیش نهد لطف شما گامی چند
و السلام علیکم و رحمة الله و برکاته